Σάββατο 25 Απριλίου 2015

Η θεραπεία από την αρρώστια τού Φαρισαϊσμού


 Η αγάπη δεν μπαίνει μέσα στα καλούπια της λογικής. Η αγάπη είναι πάνω από την λογική. Έτσι είναι και η αγάπη του Θεού. Η αγάπη του Θεού υπερβαίνει την λογική των ανθρώπων. Για αυτό το λόγο δεν μπορούμε να κρίνουμε με λογικά κριτήρια τους ανθρώπους που αγαπούν τον Θεό. Για αυτό το λόγο οι άγιοι κινούνταν με μια δική τους λογική. Είχαν μιαν άλλη λογική όχι την λογική των ανθρώπων. Γιατί η λογική η δική τους ήταν η λογική της αγάπης. Και η εκκλησία δεν μας μαθαίνει  να γίνουμε καλοί άνθρωποι, όχι,  αυτό είναι φυσικό, πρέπει να γίνουμε, αν δεν γίνουμε καλοί άνθρωποι τι κάμαμε. Αυτά είναι του νηπιαγωγείου πράγματα. Η εκκλησία μας μαθαίνει να αγαπούμε τον Χριστόν, δηλαδή να αγαπούμε αυτό τον πρόσωπο του Κυρίου Ιησού Χριστού.
Μέσα στην εκκλησία αναπτύσσεται μία σχέση. Προσωπική σχέση του ανθρώπου με τον Χριστόν, όχι με την διδασκαλία του Χριστού, έτσι, όχι με τον Ευαγγέλιο.Το Ευαγγέλιο είναι κάτι που μας βοηθά να φτάσουμε στην αγάπη του Χριστού. Όταν φτάσουμε στην αγάπη του Χριστού δεν χρειάζεται το Ευαγγέλιο. Δεν χρειάζονται, τίποτα δεν χρειάζονται. Αυτά σταματούν όλα. Μένει μόνο η σχέση του ανθρώπου με τον Θεό. Αυτή είναι η διαφορά της εκκλησίας από την θρησκεία.
Η θρησκεία σε μαθαίνει να κάνεις τα καθήκοντα σου, έτσι, όπως ήταν οι ειδωλολάτρες.  Eνα παράδειγμα: επήγαμε στα προσκυνήματα, επροσκυνήσαμε, εβάλαμε τα λεφτά μας στο κουτί, αφήσαμε τις λαμπάδες μας, τα λάδια μας, ξέρω ΄γω τις παρακλήσεις μας, τα ονόματά μας, τα πρόσφορά μας,  τα πάντα. Αυτά είναι θρησκευτικά καθήκοντα. Αλλά η καρδιά μας δεν άλλαξε καθόλου. Τέλειωσε η ώρα του καθήκοντος είμαστε το ίδιο όπως προηγουμένως. Έτοιμοι να επιτεθούμε στον άλλο, έτοιμοι να διαμαρτυρηθούμε εναντίον του άλλου, έτοιμοι να ΄μαστε ξινισμένοι πάλι όπως προηγουμένως. Δεν αλλάζει η καρδιά μας. Δεν αποκτούμε την σχέση με τον Χριστό. Γιατί απλώς αρκούμαστε στα καθήκοντα, στα θρησκευτικά καθήκοντα.
Και αυτοί οι άνθρωποι να ξέρετε, αυτοί οι άνθρωποι,  οι θρήσκοι άνθρωποι είναι το πιο επικίνδυνο είδος μέσα στην εκκλησία. Αυτοί οι θρήσκοι άνθρωποι είναι επικίνδυνοι. Ο Θεός να μας φυλάει απ'αυτούς. Έλεγε ένας αγιορείτης όταν έκαμνα μια φορά λειτουργία και λέγαμε «Κύριε σώσον τους ευσεβείς» λέει αστειευόμενος «Κύριε σωσον ημάς από τους ευσεβείς» δηλαδή ο Θεός να σε φυλάει από τους θρήσκους ανθρώπους, διότι θρήσκος άνθρωπος σημαίνει μια προσωπικότης διεστραμμένη η οποία ουδέποτε είχε προσωπική σχέση με τον Θεό. Απλώς μόνον κάμνει τα καθήκοντα της απέναντί Του, αλλά καμιά σοβαρή σχέση δεν είχε για αυτό και ο Θεός δεν λέει αυτόν τον άνθρωπο τίποτε. Και σας ομολογώ και εγώ από την πείρα μου ότι δεν είδα χειρότερους εχθρούς της εκκλησίας από τους θρήσκους ανθρώπους.
 Όταν παιδιά θρήσκων ανθρώπων που μεσ' την εκκλησία ή και παπάδων ακόμα και θεολόγων και ανθρώπων που κάνουν τους θρήσκους και τους πολλούς εδοκίμασαν τα παιδιά τους να γίνουν μοναχοί ή ιερείς αυτοί οι άνθρωποι έγιναν χειρότεροι και από δαίμονες. Εξανέστησαν εναντίον των πάντων. Έγιναν οι χειρότεροι εχθροί των ανθρώπων. 
 Θυμάμαι γονείς που έφερναν τα παιδιά τους εις τις ομιλίες και όταν το παιδί τους κάποια στιγμή έκαμε ένα βήμα παραπάνω έγιναν οι χειρότεροι άνθρωποι που έλεγαν τα χειρότερα λόγια.  Και εγώ τους λέω:  μα εσύ έφερες το παιδί σου στην ομιλία, δεν το έφερα εγώ.  

Και μια φόρα είπα σε έναν πατέρα όταν έβλεπα ότι η κόρη του ,τέλος πάντων, είχε ζήλο στην εκκλησία του λέω:
 -Κοίταξε μην την ξαναφέρεις στην ομιλία. Μην την ξαναφέρεις να της μιλήσω διότί η κόρη σου θα γίνει μοναχή και αύριο θα σου φταίω εγώ.  - Όχι πάτερ μου, αλίμονο, εμείς σε λατρεύουμε. Και έγινε η κόρη του μοναχή εφτά χρόνια και δεν μου μιλά ακόμα. Άνθρωποι που δεν έχαναν ομιλία, έτσι,  δεν έχαναν ομιλία. Ήταν πάντοτε οι πρώτοι. Ομιλίες, αγρυπνίες, βιβλία, ξέρω ‘γω τα πάντα. Και έφερναν και τα παιδιά τους και όταν ήρθεν η ώρα που το παιδί τους μέσα στην ελευθερία του, τέλος πάντων, αποφάσισε έναν δικό του δρόμο τότε οι άνθρωποι αυτοί έγιναν τελείως στο αντίθετο στρατόπεδο και απέδειξαν ότι για αυτούς ο Χριστός δεν είχε μιλήσει ποτέ μες την δική τους την καρδιά. Απλώς ήταν θρήσκοι άνθρωποι. Για αυτό οι θρήσκοι άνθρωποι είναι το πιο δύσκολο είδος μεσ' την εκκλησία. Γιατί ξέρετε κάτι .Αυτοί οι άνθρωποι καμιά φορά δεν θα θεραπευθούν. Γιατί νομίζουν ότι είναι κοντά στον Θεό. Ενώ οι αμαρτωλοί, ξέρω ΄γω, οι χαμένοι ας πούμε, έτσι, αυτοί ξέρουν ότι είναι αμαρτωλοί. Για αυτό ο Χριστός είπε ότι οι τελώνες και οι πόρνες θα παν στην Βασιλεία του Θεού, ενώ είπε στους Φαρισαίους: Εσείς, εσείς που είσαστε θρήσκοι δεν θα πάτε ποτέ στην Βασιλεία του Θεού. Γιατί ουδέποτε ο λόγος του Θεού άλλαξε την καρδιά τους. Απλώς αρκούνταν στην τήρηση των θρησκευτικών τύπων.

Έτσι λοιπόν εμείς ας προσέξουμε τον εαυτόν μας να καταλάβομε ότι η εκκλησία είναι ένα νοσοκομείο που μας θεραπεύει μας κάνει να αγαπούμε τον Χριστόν  και η αγάπη του Χριστού είναι μια φλόγα που ανάβει μεσ' την καρδιά μας και να εξετάζομε τον εαυτό μας εάν βρισκόμαστε στην αγάπη του Θεού. Εάν βλέπομε μέσα μας όλες αυτές τις κακίες και τις ανιδιοτέλειες και τις πονηρίες τότε πρέπει να ανησυχούμε.  Γιατί δεν είναι δυνατό ο Χριστός να είναι μέσα στην καρδιά μας και να 'μαστε γεμάτοι ξύδι.
Πως είναι δυνατό να προσεύχεσαι και να είσαι γεμάτος χολή εναντίον του άλλου ανθρώπου. Πως είναι δυνατό να διαβάζεις το ευαγγέλιο και να μην δέχεσαι τον αδερφό σου. Πως είναι δυνατό να λες έχω τόσα χρόνια στην εκκλησία, έχω τόσα χρόνια που 'μαι μοναχός κληρικός η οτιδήποτε και όμως το άλφα της πνευματικής ζωής που 'ναι η αγάπη. Που 'ναι το να  υπομένεις τον αδερφό σου, να κάνεις λίγο υπομονή με το να μην το δέχεσαι σημαίνει τίποτα δεν έκαμες. Τίποτα απολύτως τίποτα. Τίποτα απολύτως. 
 Εδώ ο Χριστός έφτασε στο σημείο να πει για τις παρθένες εκείνες ότι δεν είχε καμιά σχέση μαζί τους. Τους πέταξε έξω από τον νυμφώνα παρ' όλα που 'χαν όλες τις αρετές γιατί δεν είχαν την αγάπη. Διότι ήθελε να τους πει ότι μπορεί να έχετε αρετές εξωτερικές , μπορεί να μείνατε παρθένες, μπορεί να κάματε χίλια πράματα αλλά δεν κατορθώσατε την ουσία αυτού που είχε σημασία απ' όλα. Εάν αυτό δεν το καταφέρεις τι τα θέλεις τα άλλα όλα; Τι τα θέλω εγώ τώρα αν τρώω λάδι σήμερα και δεν τρώω λάδι. Μπορεί να μην τρώω λάδι ,ας πούμε και να τρώω τον αδερφό μου από το πρωί ως τη νύχτα. 

Έλεγαν εις το Άγιο Όρος λέει μην ρωτάς αν τρώω ψάρι. Τον ψαρά να μην φαείς και ψάρι φάε.Ή τον λαδά να μην φαείς και φάε μια σταξιά λάδι. Το να φάεις τον άλλον από την γλώσσα είναι πολύ χειρότερο από το να φας μια κουταλιά λάδι.Και όμως στέκομεν εκεί . Τρώμε λάδι, δεν τρώμε λάδι, τρώμε ψάρι, δεν τρώμε ψάρι. Ξέρω ‘γω βούτηξε το κουτάλι στο άλλο φαγί και μπορεί να τσακωθούμε εκεί, να σκοτωθούμε με τον άλλον άνθρωπο γιατί εβούτηξε το κουτάλι προηγουμένως σε έναν άλλο φαΐ. Καταλαβαίνετε πόσο γελοία είναι ετούτα τα πράγματα και μας κοροϊδεύουν και οι δαίμονες αλλά και οι άνθρωποι που είναι εκτός εκκλησίας. Και όταν μπαίνουν κοντά μας αντί να βλέπουν τους ανθρώπους της εκκλησίας μεταμορφωμένους σε Χριστό Ιησού, να 'ναι γλυκύς άνθρωποι και να'ναι ώριμοι άνθρωποι, ισορροπημένοι, ολοκληρωμένοι άνθρωποι, άνθρωποι γεμάτοι αρμονίας ας πούμε μέσα τους μας βλέπουν δυστυχώς με όλα αυτά τα πάθη μας και όλες εκείνες τις ξινίλες μας και λένε:  E, να γίνω έτσι;  Καλύτερα να μου λείπει.

Εσύ που πας στην εκκλησία τι σε ωφέλησε η εκκλησία; Όπως λέγαμε χτες πήγες στα προσκυνήματα,  είδες τους πατέρες, είδες τα άγια λείψανα, είδες το Άγιον Όρος, την Παναγία της Τήνου όλα αυτά πήγαμε, ήρθαμε. Ποιο το όφελος τελικά από όλα αυτά τα πράγματα; Μεταμορφώθηκε η καρδιά μας;  Γίναμε πιο ταπεινοί άνθρωποι; Γίναμε πιο γλυκύς άνθρωποι; Γίναμε πιο πραείς άνθρωποι εις το σπίτι μας εις την οικογένειά μας στο μοναστήρι μας; Ξέρω ‘γω εκεί που εργαζόμαστε. Αυτό έχει σημασία. Εάν δεν τα καταφέραμε αυτά τα πράγματα τουλάχιστον ας γίνομεν ταπεινοί.  Μέσα από την μετάνοια. Ας γίνομαι ταπεινοί. Εάν ούτε και αυτό το καταφέραμε τότε είμαστε άξιοι πολλών δακρύων, έτσι. Είμαστε για κλάματα. Διότι δυστυχώς ο χρόνος περνά και χάνεται και εμείς μετρούμε χρόνια.

Έλεγε ο γέρων Παίσιος όταν τον ρωτούσαν: Γέροντα πόσα χρόνια έχεις εσύ στο Άγιο Όρος;  Λέει:  Εγώ ήρθα την ίδια χρονιά που ήρθε το μουλάρι του γείτονα. Ο γείτονας του ο γερο-Ζήτος είχε ένα μουλάρι και ξέρετε στο Άγιο Όρος κάθε κελί έχει και ένα ζώο, ένα μουλάρι  που κουβαλούν τα πράγματα τους. Ε, το ζώο αυτό ζει πολλά χρόνια δεν αγοράζεις κάθε μέρα μουλάρια, είναι ακριβά. Λοιπόν, την χρονιά που ήρθα εγώ λέει στο Άγιο Όρος αγόρασε και ο γείτονας το μουλάρι του.Έχομε τα ίδια χρόνια στο Άγιο Όρος, αλλά το καημένο εκείνο έμεινε μουλάρι και εγώ το ίδιο έμεινα. Δεν άλλαξα. 
Λοιπόν λέμε πολλές φορές εγώ έχω σαράντα χρόνια και το λέμε εμείς οι παπάδες και οι καλόγεροι αυτά τα πράγματα. Έχω σαράντα χρόνια στο μοναστήρι. Μα τα χρόνια είναι εις βάρος σου. Ο Θεός θα σου πει: Σαράντα χρόνια και ακόμα δεν κατάφερες να γίνεις τίποτα; Έχεις σαράντα χρόνια ακόμα θυμώνεις, ακόμα κατακρίνεις, ακόμα αντιλογείς, ακόμα αντίστασαι, ακόμα δεν υποτάσσεσαι;  Έχεις σαράντα χρόνια και δεν έμαθες το άλφα, το πρώτο πράγματα της μοναχικής ζωής της χριστιανικής ζωής; Τι να κάμω τα χρόνια σου; Τι να σε κάμω αν έχεις πενήντα χρόνια με ψωμολογήσε  και δεν μπορείς να απαντήσεις στον άλλον με έναν καλό του λόγο. Τι να κάμω όλα αυτά τα πράγματα.
Όλα αυτά είναι εις βάρος μας. Όλα αυτά τα λέω πρώτα από όλα για τον εαυτό μου. Γιατί ισχύουν για τον εαυτό μου πρώτα και επειδή τα ξέρω από τον εαυτό μου για αυτό σας τα λέω. Και νομίζετε ότι τα λέω για τον καθένα από εσάς. Λένε για μένα τα είπες. Δεν είναι για σένα που τα είπα. Για μένα που τα είπα. Για μένα πρώτα.

Όλα αυτά λοιπόν τα λέμε τουλάχιστον να ταπεινωνόμαστε. Για να κλείνουμε το στόμα μας . Όταν κινούνται μέσα μας όλοι εκείνοι οι εγωισμοί και όλα εκείνα τα πράγματα, τα οποία δυστυχώς μας γελοιοποιούν και μας κάνουν να φαινόμαστε ανόητοι ενώπιον του Θεού. Και εάν ταπεινωθούμε και πάψουμε να έχουμε ιδέα περί του εαυτού μας τότε πράγματι μπορεί σιγά σιγά ο άνθρωπος να αρχίσει να διορθώνει τον εαυτό του μέσα από την μετάνοια, η οποία γεννάται ως καρπός της ταπεινώσεως. Αυτός που  δεν δικαιολογείται μετανοεί. Αυτός που δικαιολογείται ουδέποτε μετανοεί, ουδέποτε δεν θα μάθει τι σημαίνει μετάνοια αυτός ο άνθρωπος που πάντοτε είτε εξωτερικά, είτε εσωτερικά δικαιολογεί τον εαυτόν του. Για αυτό λοιπόν να εξετάζουμε τους εαυτούς μας. Δοκιμάζετε εαυτούς αδελφοί, λέει ο Απόστολος. Να εξετάζεις τον εαυτό σου εάν η αγάπη του Θεού είναι μέσα σου. Και όχι τόσο ακόμα εάν αυτό, αλλά τουλάχιστον εάν ζούμε μέσα στο χώρο της μετανοίας, ώστε να θεραπεύσει ο Θεός την ύπαρξη μας. Αυτή η σχέση μας με την εκκλησία να μας θεραπεύσει. Να γίνουμε άνθρωποι θεραπευμένοι από τα πάθη και την αμαρτία.

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία Του Μητροπολίτη Λεμεσού, Αθανάσιου

Ο παππάς της Σπιναλόγκα

1599spinalonga_leproi
Έγινε πολύς λόγος για το νησί της Σπιναλόγκα, με αφορμή το ομώνυμο βιβλίο με τίτλο «Το νησί», της Αγγλίδας Victoria Hislop.

Ένα από τα ιστορικά στοιχεία που πληροφορούμαστε είναι ότι οι χανσενικοί που κατοικούσαν στη Σπιναλόγκα ήταν οργισμένοι με τον Θεό, για το λόγο ότι η ασθένειά τους ήταν μια μεγάλη και αφόρητη δοκιμασία. Ένας Γεραπετρίτης παπάς τόλμησε να τους επισκεφθεί κάποτε και να λειτουργήσει στον Άγιο Παντελεήμονα, που υπήρχε και ρήμαζε στο νησί, συντροφιά με τους νέους του κατοίκους. Λένε πως στην πρώτη Λειτουργία δεν πάτησε ψυχή.

Οι λεπροί άκουγαν πεισμωμένοι από τα κελιά τους την ψαλμωδία, κι άλλοτε την σκέπαζαν με τα βογκητά τους κι άλλοτε με τις κατάρες τους. Ο ιερέας όμως ξαναπήγε. Στην δεύτερη τούτη επίσκεψη ένας από τους ασθενείς πρόβαλε θαρρετά στο κατώφλι του ναού.

1599xrysanyhos_katsoylog_olosom– Παπά, θα κάτσω στην Λειτουργία σου μ’ έναν όρο όμως. Στο τέλος θα με κοινωνήσεις. Κι αν ο Θεός σου είναι τόσο παντοδύναμος, εσύ μετά θα κάμεις την κατάλυση και δεν θα φοβηθείς τη λέπρα μου.
Ο ιερέας έγνευσε συγκαταβατικά. Στα κοντινά κελιά ακούστηκε η κουβέντα κι άρχισαν να μαζεύονται διάφοροι στο πλάι του ναού, εκεί που ήταν ένα μικρό χάλασμα, με λιγοστή θέα στο ιερό. Παραμόνευσαν οι χανσενικοί στο τέλος της Λειτουργίας κι είδαν τον παπά δακρυσμένο και γονατιστό στην Ιερή Πρόθεση να κάνει την κατάλυση.

Πέρασε μήνας. Οι χανσενικοί τον περίμεναν. Πίστευαν πως θά ‘ρθει τούτη τη φορά ως ασθενής κι όχι ως ιερέας. Όμως ο παπάς επέστρεψε υγιής και ροδαλός κι άρχισε με ηθικό αναπτερωμένο να χτυπά την καμπάνα του παλιού ναΐσκου. Έκτοτε και για δέκα τουλάχιστον χρόνια η Σπιναλόγκα είχε τον ιερέα της. Οι χανσενικοί αναστύλωσαν μόνοι τους της εκκλησία και συνάμα αναστύλωσαν και την πίστη τους.  Κοινωνούσαν τακτικά και πάντα κρυφοκοίταζαν τον παπά τους την ώρα της κατάλυσης, για να βεβαιωθούν πως το “θαύμα της Σπιναλόγκα” συνέβαινε ξανά και ξανά.

To 1957, με την ανακάλυψη των αντιβιοτικών και την ίαση των λεπρών, το λεπροκομείο έκλεισε και το νησί ερημώθηκε. Μόνο ο ιερέας έμεινε στο νησί ως το 1962, για να μνημονεύει τους λεπρούς μέχρι 5 χρόνια μετά το θάνατό τους. Ιδού, λοιπόν, ένας σύγχρονος αθόρυβος ήρωας, που δεν τιμήθηκε για το έργο του από κανέναν, και που -αν προσέξατε- δεν παραθέσαμε το όνομά του γιατί απλά δεν το γνωρίζουμε! Το γνωρίζει όμως -σίγουρα- ο Θεός! Κι αυτό μας αρκεί!
1599spinalonga_leproi

ΑΦΗΓΗΣΗ

Ήμουνα λεπρός. Έζησα στη Σπιναλόγκα πολλά χρόνια. Η κατάστασή μας ήταν φρικτή. Η αρρώστια παραμόρφωνε τα πρόσωπά μας, έτρωγε τα άκρα μας. Πολλοί λεπροί ήταν χωρίς φρύδια, χωρίς μάτια, χωρίς μύτη, χωρίς χείλη, χωρίς δάκτυλα χεριών και ποδιών. Πολλών το σώμα σκεπαζόταν από μια φρικτή κρούστα. Οι πληγές ξερνούσαν πολλές φορές ακαθαρσίες και έτσι κολλούσε το σώμα με τα ρούχα. Και είχαν οι πληγές μια τρομερή βρώμα από πύο! Η ιατρική περίθαλψη ήταν ασήμαντη. Υπήρχε στο νησί ένας γιατρός και ήμαστε οι άρρωστοι περίπου εξακόσιοι! Και δεν έφταναν αυτά. Ζούσαμε οι περισσότεροι σε σπίτια μικρά, υγρά και ανήλια.

Ο φόβος της μόλυνσης έκανε όλους τους υγιείς ανθρώπους να μην τολμούν να μας πλησιάσουν. Ήταν τούτο κάτι ανώτερο από τις δυνάμεις τους. Δεν μπορούσε η ψυχή να νικήσει τη σάρκα.

Ο γιατρός, οι νοσοκόμες, οι άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι και οι γυναίκες, που έπλυναν τα ρούχα μας, άφηναν το νησί της φρίκης λίγο πριν τη δύση του ηλίου και πήγαιναν με βενζινάκατο στην Πλάκα, που ήταν δυτικά και απέναντι της Σπιναλόγκας. Φεύγοντας έκλειναν την πελώρια πύλη του βενετσιάνικου τείχους, που χώριζε την αποβάθρα από το χωριό μας. Και μέναμε οι λεπροί ολομόναχοι. Συντροφιά με τη μοίρα μας! Η απομάκρυνσή τους βέβαια από το νησί ήταν δικαιολογημένη. Έπρεπε να ζήσουν μερικές ώρες μακριά από το «νησί των ζωντανών νεκρών», όπως αποκαλούσαν τη Σπιναλόγκα τότε δημοσιογράφοι των αθηναϊκών εφημερίδων.

Τις δύσκολες ώρες όλοι μας, όταν δεν μπορούμε να σταθούμε όρθιοι με τα μάτια καρφωμένα στο συνάνθρωπό μας, γονατιστοί στρέφομε τα μάτια μας προς τα άνω. Και εμείς, βρισκόμενοι στη Σπιναλόγκα, στο Γολγοθά του ανθρώπινου πόνου, πηγαίναμε στην εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα και στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και προσευχόμαστε σιωπηλά. Νιώθαμε όλοι την ανάγκη ενός ιερέα. Εκείνος μόνο θα μπορούσε να μας παρηγορήσει με το λόγο του Θεού, να μας συμπαρασταθεί πνευματικά. Όμως ιερέας ερχόταν στο νησί μας από την Ελούντα μόνο δύο φορές το μήνα. Ερχόταν Σαββατόβραδο, έκανε τον εσπερινό και έφευγε. Ερχόταν πάλι την επόμενη μέρα, τελούσε τη Θεία Λειτουργία και έφευγε. Ερχόταν και άλλες φορές. Τότε όμως ερχόταν από αναπότρεπτη ανάγκη, για να κηδέψει τους νεκρούς μας!

Κάποια μέρα καθόμαστε μερικοί άντρες στην αυλή του καφενείου μας, που ήταν κοντά στην πύλη. Τότε πιο πέρα φάνηκε ένας ιερέας. Καταλάβαμε όλοι μας ότι ήρθε στο νησί, για να λειτουργήσει. Μόλις μας είδε ήρθε κοντά μας. Μας καλημέρισε με εγκαρδιότητα. Όλοι μας όρθιοι και με ελαφρά υπόκλιση τον καλωσορίσαμε. Κανένας μας όμως δεν έτεινε το χέρι του, για να τον χαιρετήσει. Ο λεπρός δεν πρέπει να χαιρετά με χειραψία. Κι αυτό, για να μη μεταδώσει την καταραμένη του αρρώστια. Τότε εκείνος μας χαιρέτησε όλους με χειραψία! Μας είπε απλά ότι θα μείνει κοντά μας, για να μας βοηθάει στην εκπλήρωση των χριστιανικών μας καθηκόντων. Η συγκίνησή μας ήταν μεγάλη.

Την άλλη μέρα πήγαμε στην εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα. Παρακολουθήσαμε όλοι, άντρες, γυναίκες και παιδιά, με κατάνυξη τη Θεία Λειτουργία, που τελούσε με δωρική απλότητα και απροσμέτρητη ευσέβεια.  Την Κυριακή αυτή δεν μεταλάβαμε. Δεν είχαμε ενημερωθεί έγκαιρα για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας και δεν είχαμε νηστέψει. Στο τέλος της Λειτουργίας πήραμε από το χέρι του αντίδωρο. Και παίρνοντας το αντίδωρο του φιλούσαμε όλοι το χέρι! Ήταν κάτι που το επιδίωξε ο ίδιος. Καθώς έδινε το αντίδωρο, πλησίαζε το χέρι του στο στόμα μας. Όλων μας τα μάτια βούρκωσαν από συγκίνηση. Πριν έρθει εκείνος, το αντίδωρο το παίρναμε από ένα καλαμόπλεχτο πανέρι που τοποθετούσε ο νεωκόρος στο παγκάρι.

Την επόμενη Κυριακή πήγαμε σχεδόν όλοι στην εκκλησία. Η εκκλησία ήταν κατάμεστη, το ίδιο και το προαύλιό της. Τη μέρα αυτή μεταλάβαμε όλοι. Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας είδαμε τον ιερέα μας να καταλύει ο,τι είχε απομείνει στο Άγιο Ποτήριο από τη μετάληψή μας! Ανοίξαμε όλοι τα ματιά μας από έκπληξη. Νομίζαμε ότι ονειρευόμαστε. Χοντρά και καυτά δάκρυα ανάβρυσαν από τα μάτια μας. Ο προηγούμενος ιερέας ο,τι απέμενε από τη μετάληψή μας -ασφαλώς κατά θεία οικονομία- το έχυνε στο χωνευτήρι.

Ο ιερομόναχος Χρύσανθος έμενε κοντά μας νύκτα και μέρα. Και έμεινε κοντά μας δέκα χρόνια! Τα χρόνια αυτά εκδήλωσε σε όλους μας όχι μόνο την αγάπη της γλυκύτητας, αλλά και την αγάπη της ευποιίας. Μας επισκεπτόταν στα σπίτια μας. Μας καθοδηγούσε όλους. Ενίσχυε με τα λίγα χρήματα που είχε τους φτωχούς.  Και έκανε τούτο τηρώντας το «μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου» (Ματθ. ΣΤ´, 3). Ευγνωμονώ, όπως και όλοι οι άρρωστοι της Σπιναλόγκας, τον πατέρα Χρύσανθο για…

Δεν ολοκλήρωσε όμως τη φράση του. Ξέπασε σ᾽ ένα βουβό κλάμα.
    Η Αστυνομική Ταυτότητα του ιερομονάχου Χρυσάνθου, όπου αναγράφεται ως κατοικία του η Σπιναλόγκα.
Η Αστυνομική Ταυτότητα του ιερομονάχου Χρυσάνθου, όπου αναγράφεται ως κατοικία του η Σπιναλόγκα.

Ο πατήρ Χρύσανθος, κατά κόσμον Ματθαίος Κατσουλογιαννάκης, γεννήθηκε στα Έξω Μουλιανά της Επαρχίας Σητείας στις 15 Ιουλίου 1893. Παρακολούθησε μαθήματα της έκτης τάξης του δημοτικού σχολείου χωρίς να πάρει απολυτήριο. Ο επίσκοπος Ιεράς και Σητείας Αμβρόσιος τον έκρινε μοναχό το 1911 και τον τοποθέτησε στη Μονή Τοπλού. Στις 20 Ιανουαρίου τον χειροτόνησε ιεροδιάκονο και στις 26 Σεπτεμβρίου 1920 ιερομόναχο. Το 1941, έπειτα από αίτησή του, ο επίσκοπός του Φιλόθεος Μαζοκοπάκης τον μετέθεσε στην Μονή Φανερωμένης Ιεράπετρας. Εξεδήμησε εις Κύριον στις 3 Απριλίου 1972 και ενταφιάσθηκε στη Μονή Τοπλού.
 Γεώργιος  Ντόνας

Πέμπτη 23 Απριλίου 2015

Ο παπα-Νικόλας Πλανάς († 2 Μαρτίου) μέσα από τη γραφίδα του Παπαδιαμάντη


Όπως είναι γνωστό,  ο “άγιος των γραμμάτων μας”, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης υπήρξε ο πρώτος που μας παραδίδει γραπτές μαρτυρίες για τον άγιο Νικόλαο Πλανά. Στα Αθηναϊκά του διηγήματα γράφει για έναν απλό ιερέα που γνώρισε στο παρεκκλήσι του Προφήτου Ελισσαίου, στο Μοναστηράκι. Είναι επίσης γνωστό, ότι ο μεγάλος Σκιαθίτης λογοτέχνης (μαζί με τον τρίτο ξάδελφό του Αλέξανδρο Μωραϊτίδη) λειτουργούνταν τακτικά στον Άγιο Ελισσαίο, ψάλλοντας μάλιστα σε λειτουργίες, εσπερινούς, όρθρους και αγρυπνίες.
planaspa2diam2
Στο απόσπασμα που ακολουθεί, ο Α. Παπαδιαμάντης καταγράφει εκτενώς τη φιλοκαλική φιγούρα του ταπεινού λευΐτη και σύγχρονου αγίου.
ΙΕΡΕΙΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΙΕΡΕΙΣ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ
…Μεταξύ των υπαρχόντων ιερέων υπάρχουσιν ακόμη πολλοί ενάρετοι και αγαθοί, εις τας πόλεις και εις τα χωρία. Είναι τύποι λαικοί, ωφέλιμοι, σεβάσμιοι. Ας μην εκφωνώσι λόγους. Ηξεύρουσιν αυτοί άλλον τρόπον πως να διδάσκωσι το ποίμνιον.
Γνωρίζω ένα ιερέα εις τας Αθήνας. Είναι ο ταπεινότερος των ιερέων και ο απλοικότερος των ανθρώπων. Διά πάσαν ιεροπραξίαν αν του δώσης μίαν δραχμήν η πενήντα λεπτά η μίαν δεκάραν, τα παίρνει. Αν δεν του δώσης τίποτε, δεν ζητεί. Διά τρεις δραχμάς εκτελεί ολόκληρον παννύχιον ακολουθίαν. Απόδειπνον, Εσπερινόν, Όρθρον, Ώρας, Λειτουργίαν. Το όλον διαρκεί εννέα ώρας. Αν του δώσης μόνον δύο δραχμάς, δεν παραπονείται.
Κάθε ψυχοχάρτι, φέρον τα μνημονευτέα ονόματα των τεθνεώτων, αφού άπαξ του δώσης, το κρατεί διά πάντοτε. Επί δύο, τρία, τέσσαρα, πέντε έτη εξακολουθεί να μνημονεύη τα ονόματα, δι᾿ είκοσι λεπτά τα οποία του έδωκες εισάπαξ. Εις κάθε προσκομιδήν μνημονεύει δύο η τρεις χιλιάδας ονόματα. Δεν βαρύνεται ποτέ. Η προσκομιδή παρ᾿ αυτώ διαρκεί δύο ώρας. Η Λειτουργία άλλας δύο. Εις την απόλυσιν της Λειτουργίας, όσα κομμάτια έχει εντός του ιερού, από πρόσφορα η αρτοκλασίαν, τα μοιράζει όλα εις όσους τύχουν. Δεν κρατεί σχεδόν τίποτε.
Μίαν φοράν έτυχε να χρεωστή μικρόν χρηματικόν ποσόν, και ήθελε να το πληρώση, είχε δέκα η δεκαπέντε δραχμάς, όλα εις χαλκόν, επί δύο ώρας εμετρούσεν, εμετρούσε και δεν ημπορούσε να τα εύρη πόσα ήσαν. Τέλος, εις άλλος χριστιανός έλαβε τον κόπον και του τα εμέτρησεν.
Είναι ολίγον τι βραδύγλωσσος, και περισσότερον αγράμματος. Εις τας ευχάς, τας περισσοτέρας λέξεις τας λέγει ορθάς, εις το Ευαγγέλιον τας περισσοτέρας εσφαλμένας. Θα ειπήτε, διατί η αντίθεσις αυτή; Αλλά τας ευχάς τας ιδίας απαγγέλλει καθ᾿ εκάστην, ενώ την δείνα περικοπήν του Ευαγγελίου θα την αναγνώση άπαξ η δις ή, το πολύ, τρις του έτους, εξαιρέσει ωρισμένων περικοπών συχνά αλλ᾿ ατάκτως επανερχομένων, ως εις τους Αγιασμούς και τας Παρακλήσεις.
Τα λάθη, όσα κάμνει εις την ανάγνωσιν, είναι πολλάκις κωμικά. Καί όμως εξ όλων των ακροατών του, εξ όλου του εκκλησιάσματος, κανείς μας δεν γελά. Διατί; Τον εσυνηθίσαμεν, και μας αρέσει. Είναι αξιαγάπητος. Είναι απλοικός και ενάρετος. Είναι άξιος του πρώτου των Μακαρισμών του Σωτήρος.
Τώρα, υποθέσατε δύο υποθέσεις, μίαν αδύνατον, και μίαν δυνατήν, υποθέσατε ότι αυτός ο ίδιος ιερεύς είχεν εξέλθει από ιεροδιδασκαλείον, παλαιόν η νέον· θα είχε διαφοράν επί το βέλτιον; Θα ήτο πασσαλειμμένος με ολίγα ατελή, κακοχώνευτα και συγκεχυμένα γράμματα, με περισσότερον οίησιν και αξιώσεις. Θα ήτο διά τούτο καλύτερος; …
***
Μνεία – και μάλιστα ονομαστική – στον άγ. Νικόλαο Πλανά πραγματοποιεί ο Παπαδιαμάντης και στο διήγημα «Τα τραγούδια του Θεού». Σ’ αυτό περιγράφει το θάνατο της μικρής Κούλας Μπούκη και την Εξόδιο ακολουθία της. Όταν λοιπόν οι ψάλτες μαζί με τους ιερείς έψαλλαν το «Δεύτε τελευταίον ασπασμόν» συνέβη το εξής:
Μόνος ο παπα-Νικόλας από τον Αη-Γιάννη του Αγρού, ο Ναξιώτης, εφαίνετο ότι επίανε χωριστήν ακολουθίαν, εμουρμούριζε μέσα του, και τα όμματά του εφαίνοντο δακρυσμένα. «Τι μουρμουρίζεις παπά;», του είπα από το όπισθεν του στασιδίου, όπου είχεν ακουμβήσει. Λέγω την ακολουθίαν των νηπίων μέσα μου», είπεν ο παπα-Νικόλας. «Εις αυτό το άκακον αρμόζει η ακολουθία των νηπίων».

Ο Οντολογικός Δεσμός Εικόνας και Προτύπου

   Πως υπάρχει το πρότυπο στην εικόνα ή πώς και κατά πόσο μετέχει η εικόνα στην πραγματικότητα του προτύπου; Η ερμηνεία ότι υπάρχει ουσιολογική θέση μεταξύ τους και ένα είδος "μαγικής ταυτότητας" δεν είναι δυνατόν να υποστηριχθεί με αξιώσεις! Ο Δαμασκηνός επιμένει ότι πρότυπο και εικόνα ανήκουν σε δύο διαφορετικές κατηγορίες. Η πρόταση "άλλο γαρ εστίν η εικών και άλλο το εικονιζόμενον" δηλώνει ακριβώς την ετερότητα ως προς την ουσία. Εξάλλου, όπως είδαμε, στην εικόνα δεν "γράφεται" η ουσία του προτύπου. Αυτό που χάνεται στην απεικόνιση λ.χ. ενός ζώου και ειδικά του ανθρώπου είναι αυτό ακριβώς που ορίζει την ουσία ως ζώου, η ζωή του προτύπου.
   
   Αντιθέτως, οι Εικονομάχοι κατηγορούνται απο τους αντιπάλους τους οτι θεωρούν την ορθή εικόνα ομοούσια του προτύπου. Συνεπώς, η υλική φύση της εικόνας καθιστά αδύνατη την ύπαρξη ενός θεϊκού προτύπου της. Η πρόταση αυτή αποδίδει τις απόψεις των εικονομάχων, δεν πρϋποθέτει όμως κατ'ανάγκην το "ομοούσιο" των δύο στοιχείων. Ειδικά ο Κωνσταντίνος Ε' χρησιμοποιούσε διαφορετικά απο τους Εικονόφιλους τον όρο "ουσία" και με την "ταυτότητα" εννοούσε απλώς την πιστότητα της εικόνας σε χαρακτηριστικά του προτύπου.
   
   Η μή αποκλειστική σχέση προτύπου και εικόνας, η ύπαρξη πολλών "όμοιων" εικόνων, εφόσον το κάθε πρότυπο δέχεται απειρία απεικονίσεων, θα διαιρούσε το πρότυπο, αν η στενή σχέση του με την εικόνα ήταν σχέση ουσίας. Αυτό όμως ισχύει μόνο για τη φυσική εικόνα που "γεννιέται" απο το πρότυπο. Αντίθετα, η καλλιτεχνική εικόνα "γίνεται". Ονομάζεται "παράγωγον" του προτύπου, όμως η παραγωγή αυτή δεν γίνεται απο την ουσία του, αλλά απο τη διαμόρφωση μιάς άλλης ουσίας και με την παρέμβαση ενός τρίτου, του δημιουργού. Αυτό που απεικονίζεται πρέπει να είναι κάτι που μπορεί να επαναλαμβάνεται χωρίς να ελαττώνει το πρότυπο. Και το πρότυπο δεν είναι σαν το πλατωνικό "είδος" που πραγματώνεται στα επιμέρους συγκεκριμένα όντα. Για τον Δαμασκηνό η εικόνα είναι ένα υπαρκτό και διακριτό όν, το οποίο απεικονίζει ορισμένα χαρακτηριστικά ενός πραγματικού προτύπου, που έχει ύλη και είδος.
   

   Η διαφορά της ουσίας τους είναι δεδομένη, είτε πρόκειται για κτιστό είτε για άκτιστο πρότυπο. Στη δεύτερη περίπτωση το είδος της σχέσης τους είναι περίπλοκο, γιατί προστίθεται η θεμελιώδης οντολογική διαφορά και το γεγονός της διαρκούς εξάρτησης της ίδιας της ύπαρξης της εικόνας (ως κτιστού όντος) απο το άκτιστο πρότυπο της. Ο Δαμασκηνός στους ορισμούς του, παρατηρεί ότι "ού κατά πάντα έοικεν η εικών τω προτωτύπω" και- σχεδόν ταυτόσημα- "ού κατά πάντα ομοιούται προς το αρχέτυπον". Και αν το " ουκ έοικεν" δηλώνει απλώς τη διαπιστωμένη διαφορά δύο πραγμάτων, το "ουχ ομοιούται" συνδέει ευκρινέστερα τη διαφορά αυτή με την πορεία δημιουργίας του δευτέρου με βάση το πρώτο. Η εικόνα κατασκευάζεται ώστε να ομοιάζει με το πρότυπο, την πρόβαση αυτή μπορούμε να ονομάσουμε προσομοίωση. Είναι φαινομενικά παράξενο οτι η "εικών" (η ρίζα της στο ρήμα "έοικα") δεν εκπληρώνει στην εντέλεια την συνθήκη που την ορίζει ως τέτοια. Όμως τίποτε δεν μπορεί να "ομοιάζει" πλήρως με κάτι άλλο: ακόμη και η "τελεία εικών" (στον θεολογικό χώρο, Υιός-Πατήρ) έχει-έστω και μία- διαφορά. Το αντίθετο θα προκαλούσε σύγχυση ανάμεσα στο πρότυπο και την εικόνα, η οποία θα μπορούσε να κατηγορηθεί ότι διπλασιάζει ή και πολλάπλασιάζει τον κόσμο.


Βυζαντινή φιλοσοφία της εικόνας
(Γ. Ζωγραφίδης)

Η γνώση του Θεού κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά


Η γνώση του Θεού κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά 

«Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεόν όψονται» (Ματθ. ε’,8 ).

Όταν ο άνθρωπος ανέλθη από την σαρκική γνώση στην ψυχική και από την ψυχική στην πνευματική, τότε ορά τον Θεό και αποκτά την γνώση του Θεού, που είναι η σωτηρία του. Η γνώση του Θεού, όπως θα αναπτυχθή κατωτέρω, δεν είναι εγκεφαλική, αλλά υπαρξιακή, δηλαδή όλη η ύπαρξη του ανθρώπου πληροφορείται αυτήν την θεογνωσία. Αλλά για να φθάση ο άνθρωπος σ’ αυτήν την γνώση πρέπει να προηγηθή κάθαρση της καρδιάς, δηλαδή θεραπεία της ψυχής, του νοός και της καρδίας. «Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεόν όψονται» (Ματθ. ε’, 8).

Όπως έχει σημειωθή, ο Βαρλαάμ ισχυριζόταν ότι η γνώση του Θεού δεν είναι υπόθεση θεωρίας του Θεού, αλλά υπόθεση της νοήσεως του ανθρώπου. Μπορούμε, έλεγε, να αποκτήσουμε την θεογνωσία με την φιλοσοφία, γι’ αυτό τους Προφήτας και τους Αποστόλους, που έβλεπαν το άκτιστο Φως, κατέτασσε σε κατώτερη θέση από  τους φιλοσόφους. Το άκτιστο Φως το ονόμαζε αισθητό, κτιστό και «χείρον της ημετέρας νοήσεως».

Όμως ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, φορεύς της Παραδόσεως και άνθρωπος της αποκαλύψεως, υποστήριζε τα αντίθετα...
Στην θεολογία του παρουσιάζεται η διδασκαλία της Εκκλησίας, σύμφωνα με την οποία, το άκτιστο Φως,  δηλαδή η όραση του Θεού, δεν είναι απλώς συμβολική όραση, δεν είναι αισθητή και κτιστή, ούτε κατωτέρα της νοήσεως, αλλά είναι θέωση. Δια της θεώσεως ο άνθρωπος αξιώνεται να δη τον Θεό. Και αυτή η θέωση δεν είναι αφηρημένη κατάσταση, αλλά ένωση του ανθρώπου με τον Θεό. Δηλαδή ο άνθρωπος θεωρώντας το άκτιστο Φως, το βλέπει γιατί ενώνεται με τον Θεό, το βλέπει με τους εσωτερικούς οφθαλμούς και με αυτούς ακόμη τους σωματικούς οφθαλμούς, οι οποίοι έχουν μετασκευασθή από την ενέργεια του Θεού. Επομένως η θεωρία είναι ένωση του ανθρώπου με τον Θεό. Και αυτή η ένωση  είναι γνώση του Θεού. Τότε ο άνθρωπος αξιώνεται να γνωρίση  τον Θεό. Και αυτή η γνώση είναι υπέρ την ανθρωπίνην γνώσιν και  υπέρ την αίσθησιν.

Ο άγιος Γρηγόριος κάνει λόγο για την έκσταση. Αλλά αυτή η έκσταση, στην πατερική διδασκαλία, δεν έχει καμμιά σχέση με την έκσταση της Πυθείας και των άλλων θρησκειών…Με άλλα λόγια η έκσταση, που είναι η αδιάλειπτη νοερά προσευχή κατά την οποία ο νους του ανθρώπου έχει μνήμη αδιάλειπτη του Θεού και δεν έχει καμμιά σχέση με τα πάθη και τον λεγόμενο κόσμο της αμαρτίας, δεν είναι ακόμη ένωση με τον Θεό. Η ένωση αυτή του ανθρώπου με τον Θεό γίνεται όταν έλθη ο Παράκλητος στον προσευχόμενο, που κάθεται στο υπερώο των φυσικών ακροτήτων και αναμένει την επαγγελία του Θεού, και τον αρπάζει στην θεωρία του ακτίστου Φωτός. Η έλλαμψη του Θεού είναι εκείνη που δείχνει την ένωση του Θεού με τον άνθρωπο.

Αυτά δείχνουν ότι η όραση του Θεού, η θέωση, η ένωση και η γνώση του Θεού είναι στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους. Δεν μπορούν να νοηθούν ανεξάρτητα. Η διάσπαση αυτής της ενότητος απομακρύνει τον άνθρωπο από την γνώση του Θεού. Η βάση της ορθοδόξου γνωσιολογίας είναι η έλλαμψη και αποκάλυψη του Θεού μέσα στην κεκαθαρμένη καρδιά του ανθρώπου.

...Η θεωρία του ακτίστου Φωτός και η γνώση που προέρχεται από αυτή είναι όχι μόνον υπέρ την φύσιν και υπέρ την ανθρωπίνην γνώσιν, αλλά κα υπέρ την αρετήν. Η αρετή και η μίμηση του Θεού μας προετοιμάζει προς την θεία ένωση, αλλά αυτήν την απόρρητη ένωση τελετουργεί η Χάρη. «Αρετή μεν γαρ πάσα και  η εφ’ ημίν του Θεού μίμησις προς την θείαν ένωσιν επιτήδειον ποιείται τον κεκτημένον, η δε χάρις αυτήν τελετουργεί την απόρρητον ένωσιν» (σελ. 616).

Έτσι η θέωση, που είναι ο σκοπός της πνευματικής ζωής, είναι εμφάνεια, φανέρωση του Θεού στην καθαρή καρδιά του ανθρώπου. Αυτή η θέα του ακτίστου Φωτός είναι εκείνη που δημιουργεί την πνευματική ευφροσύνη στην ψυχή. Διότι, κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, γνώρισμα του Φωτός εκείνου είναι η εγγινομένη στην ψυχή κατάπαυση των μη καλών ηδονών και παθών, των λογισμών ειρήνη και κατάσταση, ανάπαυση και πνευματική χαρά, περιφρόνηση της δόξης των ανθρώπων, ταπείνωση που είναι συνδεδεμένη με απόρρητη αγαλλίαση, μίσος του κόσμου, έρως των ουρανίων, μάλλον δε μόνον του Θεού των ουρανών, θέα του ακτίστου Φωτός έστω κι αν σκεπάση κανείς τα μάτια ή τα εξορύξη (σελ. 634).

Από τα προηγούμενα φαίνεται  καθαρά ότι το τέλος της θεραπείας του  ανθρώπου είναι η θέα του ακτίστου Φωτός. Επειδή όμως γίνεται λόγος στο κεφάλαιο αυτό περί της θεωρίας νομίζω πως είναι καλό να παρουσιασθή και η διδασκαλία του αγίου ότι υπάρχουν πολλοί βαθμοί θεωρίας. Λέγει ο άγιος ότι της θεωρίας αυτής υπάρχει αρχή και τα μετά την αρχή, που διαφέρουν κατά το αμυδρότερο και το τηλαυγέστερο, δεν υπάρχει όμως τέλος γιατί η πρόοδος αυτής, καθώς επίσης και της εν αποκαλύψει αρπαγής, συνεχίζεται επ’ άπειρον . Γιατί άλλο είναι η έλλαμψη και άλλο η διαρκής θέα του Φωτός και άλλο η θέα των εν τω Φωτί πραγμάτων.

…Επομένως η θεωρία έχει πολλά στάδια και βαθμούς και πολλά προηγούνται για να φθάση κανείς στην θεωρία του ακτίστου Φωτός, που είναι «η καλλονή του μέλλοντος αιώνος», «το βρώμα των επουρανίων». Η μνήμη του θανάτου, που είναι χάρισμα από τον Θεό, η αδιάλειπτη προσευχή, η έμπνευση για να τηρήση κανείς ολοκληρωτικά τις εντολές του Χριστού, η γνώση της πνευματικής μας πτωχείας, δηλαδή η κατανόηση των αμαρτιών και των παθών μας και η ακολουθούσα αυτήν μετάνοια είναι βαθμοί θεωρίας. Όλα αυτά γίνονται με την ενέργεια της θείας Χάριτος. Βέβαια η τελεία θεωρία είναι η θέα του ακτίστου Φωτός, που και αυτή διακρίνεται στην θέα και την διαρκή θέα, όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος.

Έτσι η κάθαρση που γίνεται με την Χάρη του Θεού δημιουργεί τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να φθάση κανείς στην θεωρία που είναι κοινωνία με τον Θεό, θέωση του ανθρώπου και γνώση του Θεού. Η ασκητική μέθοδος της Εκκλησίας οδηγεί σ’ αυτό το σημείο. Δεν γίνεται με ανθρώπινα κριτήρια και  δεν σκοπεύει να κάνη τον άνθρωπο «καλόν καγαθόν», αλλά να τον θεραπεύση τελείως και να αποκτήση κοινωνία με τον Θεό. Όσο ο άνθρωπος βρίσκεται μακράν της κοινωνίας και ενώσεως με τον Θεό, δεν έχει ακόμη επιτύχει την σωτηρία του. Ο ασκούμενος πνευματικά και θεωρών το άκτιστο Φως λέγεται στην γλώσσα των Πατέρων «θεούμενος». Την έκφραση αυτή την χρησιμοποιεί ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός και επαναλαμβάνει, όπως είδαμε προηγουμένως, ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς (σελ. 620).

Η θεραπεία της ψυχής, του νου, της καρδιάς οδηγεί τον άνθρωπο στην θέα του Θεού και τον καθιστά γνώστη της θείας ζωής και αυτή η γνώση είναι σωτηρία του ανθρώπου.

Μητροπολίτου Ναυπάκτου και αγ. Βλασίου, Ιεροθέου, Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία (πατερική θεραπευτική αγωγή). Έκδοση Ζ’, Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας)

Δευτέρα 13 Απριλίου 2015

Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ : “Τεράστια θεολογικά καί ηθικά ερωτήματα από τη φερόμενη πρόταση του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη περί ομοφυλοφιλίας στο Σαμπεζύ”



Ἐν Πειραιεῖ 1 – 4 – 2015
ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ
Σήμερα ὁ Σατανᾶς σηκώνει πάλι μὲ αὐθάδεια τὸ κεφάλι καὶ ἀπειλεῖ νὰ καταστρέψει ὅ,τι ὡραῖο, ὑψηλό, ἠθικό, πνευματικό, χριστιανικό, εὐαγγελικό, ἀποστολικό καί πατερικό, ἔχει κατορθωθεῖ κατὰ τὸ δισχιλιετὲς διάστημα τῆς ζωῆς καὶ δράσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Προσπαθεῖ νά ἐκτροχιάσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν σκοπὸ τῆς δημιουργίας του πού εἶναι ἡ ὑποταγὴ τῆς σάρκας στὸ πνεῦμα, ἡ πνευματοποίηση καὶ ἡ κατά χάριν θέωση τοῦ ἀνθρώπου, καὶ ὄχι τὸ ἀντίθετο, ἡ σαρκοποίηση, ἡ ὑποταγὴ τοῦ πνεύματος στὴ σάρκα. Αὐτὸ ἀποτελεῖ ἀνατροπὴ τοῦ σχεδίου τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ὁ ἀντικείμενος Σατανᾶς θέλει τὸν ἄνθρωπο δοῦλο τῆς σάρκας, τῆς ἡδονῆς, τῆς ἁμαρτίας, ὄχι πνευματικό, ἀλλὰ ὑλικὸ δημιούργημα, σὰν τὰ ἄλογα ζῶα.
Ἡ φερομένη πρόταση τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Περγάμου κ.κ. Ἰωάννου κατά τίς ἐργασίες τῆς Εἰδικῆς Προσυνοδικῆς Ἐπιτροπῆς γιά τήν ἑτοιμασία τῶν θεμάτων τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας[1], καθώς καί τά σκωπτικά καί ἐπικριτικά δημοσιεύματα, πού ἀφοροῦν στήν αὐτονόητη δήλωση σέ τηλεοπτικό δίαυλο τοῦ Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ.κ. Ἀνθίμου[2], σχετικά μέ τόν «κολοφώνα» τῶν ἁμαρτημάτων, ὅπως εὔστοχα χαρακτηρίζεται ἀπό τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο[3] ἡ ἀνατροπή τῆς ἀνθρωπίνης ὀντολογίας καί φυσιολογίας μέ τήν ἀπενοχοποίηση τῆς σαρκικῆς σαπρότητος, ὡς δῆθεν διαφορετικότητος καί ἐκφράσεως ἐλευθέρου αὐτοπροσδιορισμοῦ μᾶς ὑποχρεώνει νά ἀναφέρωμεν τά αὐτονόητα.

Α. Ἡ φερομένη πρόταση τοῦ Σεβ. Μητρ. Περγάμου κ.κ. Ἰωάννου, ἡ ὁποία τελικῶς ὡς δημοσιογραφικῶς φέρεται δὲν συμπεριελήφθη στὸ κείμενο τῆς Εἰδικῆς Προσυνοδικῆς Ἐπιτροπῆς, ἕνεκα τῆς θυέλλης τῶν ἀντιδράσεων τῶν περισσοτέρων ἀντιπροσώπων, δημιουργεῖ τεράστια θεολογικά καί ἠθικά ἐρωτήματα, γιατί ἀνατρέπει συλλήβδην ὅσα ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ ἡ Πατερικὴ Παράδοση διδάσκουν περὶ ἀρσενοκοιτίας καὶ Σοδομισμοῦ.
Β. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὡς Σῶμα Χριστοῦ, εἶναι τό ἰατρεῖο τῶν ψυχικῶν καί σωματικῶν παθῶν καί ἡ χώρα τῶν μεταποιουμένων ἁμαρτωλῶν, καί ὄχι τῶν σατανικῶς καί ἀμετανοήτως ἐμμενόντων στήν διαστροφή τῆς ἀληθείας καί τῆς ἀνθρωπίνης ἀξιοπρεπείας καί ὀντολογίας.
Διαχρονικά, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ, ἀγωνιζομένη ἐπί τῆς Γῆς, στηλιτεύει τήν πολυποίκιλη τραγικότητα τῆς εἰδεχθοῦς ἁμαρτίας, ὡς ἀποκοπῆς καί σχάσης ἀπό τήν κοινωνία μέ τόν Ζῶντα Θεό, τόν Δημιουργό τῆς ζωῆς, καί ὄχι τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο, τόν ὁποίο περιθάλπει διά τῶν εὐχῶν καί τῶν ἱερῶν μυστηρίων της καί περιβάλλει μέ ἄφατη στοργή καί συμπάθεια, ἐφαρμόζοντας κατά περίπτωση καί τήν οἰκονομία, μέσω τῆς ὁποίας ρυθμίζει τήν ἐπιστροφή καί ἀνάνηψή του.
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία σέβεται τήν προσωπική καί ἰδιωτική ζωή κάθε προσώπου, ὡς ὑπεύθυνη ἐλεύθερη ἐπιλογή. Δέν ἔχει πρόθεση οὔτε νά ἐπέμβει ρατσιστικά οὔτε νά ἀναστείλει δικαιώματα καί ἐλευθερίες.
Ἡ ἀπενοχοποίηση, ὅμως, τοῦ ἐγκλήματος τῆς ἀνατροπῆς τῆς ἀνθρωπίνης ὀντολογίας καί φυσιολογίας, μέ τήν θεσμική ἀναγνώριση τῶν αἰσχίστων παθῶν τῆς ὁμοφυλοφιλίας σήμερα, τῆς παιδοφιλίας αὔριο (βλ. Ὀλλανδία) καί τῆς κτηνοβασίας μεθαύριο (βλ. Γερμανία), ἀποτελεῖ ἀσύγγνωστο καί τερατῶδες κακούργημα εἰς βάρος τοῦ αἰωνίου Θεοῦ καί τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, τό ὁποῖο ἐξισώνεται πλήρως μέ τήν ὕβρη τῶν Σοδόμων καί Γομμόρων. Ἡ ἀθώωση, ὑποστήριξη καί παρουσίαση τῶν αἰσχρῶν καί ἀτίμων παθῶν ὡς φυσιολογικῆς καταστάσεως καί ὡς ἁπλῆς διαφορετικότητος προσκρούει στήν πανανθρώπινη συνείδηση, ἡ ὁποία ἀνά τούς αἰῶνες γνωρίζει ὡς φυσιολογική σεξουαλική συμπεριφορά τίς σχέσεις ἀνάμεσα στόν ἄνδρα καί τήν γυναίκα, στό ἄρσεν καί τό θῆλυ. Αὐτή εἶναι ἡ ἀνθρώπινη φυσιολογία καί ὀντολογία. Κάθε ἄλλη σχέση ἀνατρέπει τήν ἀνθρώπινη ὀντολογία, ὡς παρά φύσιν ἐκτροπή, ἡ ὁποία δέν παρατηρεῖται οὔτε καί στά ζῶα, παρά τά κατασκευασθέντα «ντοκυμαντέρς» τοῦ Σιωνιστικοῦ συστήματος.
Ἰδιαίτερα ἡ Ἁγία Γραφή, πού ἐκφράζει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τοῦ Δημιουργοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί σοφοῦ Γνώστη τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, καταδικάζει τήν ὁμοφυλοφιλία ὡς πάθος, ἀτιμία καί ἀσχημοσύνη, τό ὁποῖο τιμωρήθηκε αὐστηρά μέ φωτιά καί θειάφι στήν πόλη τῶν Σοδόμων καί Γομόρων. Γιά τό σύνολο τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡ ὁμοφυλοφιλία εἶναι τό πιό σιχαμερό καί ἀκάθαρτο ἁμάρτημα καί ἀποτελεῖ μεγάλη ἀσέβεια πρός τόν Θεό - Δημιουργό τοῦ ἀνθρώπου σέ ἄρσεν καί θῆλυ καί βλάσφημη κατάργηση τοῦ Εὐαγγελίου.
Ἡ δημόσια προβολή τῆς ὁμοφυλοφιλίας, ἐκτός τοῦ ὅτι προσβάλλει τήν δημόσια αἰδώ καί τήν θρησκευτική μας συνείδηση, στέλνει πρός τούς νέους μηνύματα ἀνώμαλης σεξουαλικῆς συμπεριφορᾶς καί ἀποτελεῖ τορπίλλη στά θεμέλια τῆς ἑλληνικῆς οἰκογένειας καί τῆς κοινωνίας μέ τό ὀξύ δημογραφικό πρόβλημα, ἀλλά καί αἰτία ψυχοπαθολογικῶν διαταραχῶν στά παιδιά, πού θά ἀνατραφοῦν ἀπό ὁμοφυλοφιλικά ζεύγη, ὅπως ἐπιδιώκεται[4].
Στὸν νέο αἰώνα τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ποὺ πραγματοποιεῖται μέσα στὴν ἱστορικὴ πορεία καὶ ζωὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἐγκαταλείπονται τὰ παλαιὰ πάθη, τὰ γήϊνα, τὰ σαρκικά, καὶ βιώνεται ἀπὸ τώρα, κατὰ τὶς δυνατότητες κάθε πιστοῦ, εἴτε μέσα στὸν εὐλογημένο θεσμὸ τοῦ γάμου ὡς ἐγκράτεια καὶ σωφροσύνη, εἴτε στὸν ἰσάγγελο βίο τῶν μοναχῶν μὲ τὴν ἀρετὴ τῆς παρθενίας, ἡ πορεία ἀπὸ τὸ «κατ᾽ εἰκόνα» στό «καθ᾽ ὁμοίωσιν», ἡ νίκη τοῦ πνεύματος ἐπὶ τῆς σάρκας, ἡ ἀγγελοποίηση τοῦ ἀνθρώπου στὴ θέση τοῦ φθονεροῦ καὶ ἐκπεσόντος ἀπὸ τὴν ἀγγελικὴ τάξη Ἑωσφόρου. Ἀναφερόμενος ὁ Χριστὸς στὴν αἰφνιδιαστικὴ ἔλευση τῆς ἡμέρας τῆς κρίσεως, ποὺ θὰ ξαφνιάσει ὅσους ἀνέμελα καὶ ἀφρόντιστα ζοῦν μέσα στὶς ὑλικὲς καὶ σαρκικὲς ἀπολαύσεις, λέγει ὅτι θὰ πάθουν αὐτὸ, ποὺ ἔπαθαν πρὸ τοῦ κατακλυσμοῦ οἱ ἄνθρωποι, δίνοντάς μας ἔτσι ἀκριβέστατη εἰκόνα τῆς ὑλιστικῆς καὶ σαρκικῆς ζωῆς τους : «Ὥσπερ γὰρ ἦσαν ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ Νῶε ταῖς πρὸ τοῦ κατακλυσμοῦ τρώγοντες καὶ πίνοντες, γαμοῦντες καὶ ἐκγαμίζοντες, ἄχρι ἧς ἡμέρας εἰσῆλθε Νῶε εἰς τὴν κιβωτόν, καὶ οὐκ ἔγνωσαν ἕως ἦλθεν ὁ κατακλυσμὸς καὶ ἦρεν ἅπαντας, οὕτως ἔσται καὶ ἡ παρουσία τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου»[5]. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς προσθέτει καὶ τὸν τρόπο ζωῆς τῶν Σοδομιτῶν, ὅμοιο πρὸς τὴν ζωὴ τῶν ἀνθρώπων πρὸ τοῦ κατακλυσμοῦ : «Καὶ καθὼς ἐγένετο ἐν ταῖς ἡμέραις Νῶε, οὕτως ἔσται καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου· ἤσθιον, ἔπινον, ἐγάμουν, ἐξεγαμίζοντο, ἄχρι ἧς ἡμέρας εἰσῆλθε Νῶε εἰς τὴν κιβωτόν, καὶ ἦλθεν ὁ κατακλυσμὸς καὶ ἀπώλεσεν ἅπαντας. Ὁμοίως καὶ ὡς ἐγένετο ἐν ταῖς ἡμέραις Λώτ· ἤσθιον, ἔπινον, ἠγόραζον, ἐπώλουν, ἐφύτευον, ᾠκοδόμουν· ᾗ δὲ ἡμέρᾳ ἐξῆλθε Λὼτ ἀπὸ Σοδόμων, ἔβρεξε πῦρ καὶ θεῖον ἀπ᾽ οὐρανοῦ καὶ ἀπώλεσεν ἅπαντας»[6]. Ὁ ἴδιος εὐαγγελιστὴς παρουσιάζει τὸν Σωτῆρα Χριστὸ νὰ ἐξαγγέλλει τὸν νέο αἰώνα τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ὅπου οἱ ἄνθρωποι ἐγκαταλείπουν τὰ σαρκικὰ καὶ ζοῦν ὡς ἄγγελοι˙ «Οἱ υἱοὶ τοῦ αἰῶνος τούτου γαμοῦσι καὶ ἐκγαμίζονται· οἱ δὲ καταξιωθέντες τοῦ αἰῶνος ἐκείνου τυχεῖν καὶ τῆς ἀναστάσεως τῆς ἐκ νεκρῶν οὔτε γαμοῦσιν οὔτε γαμίζονται… ἰσάγγελοι γάρ εἰσι καὶ υἱοί εἰσι τοῦ Θεοῦ τῆς ἀναστάσεως υἱοὶ ὄντες»[7].
Μέσα, λοιπὸν, στὴν καινὴ κτίση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ ὁ καινὸς, ὁ νέος ἄνθρωπος, ποὺ κτίσθηκε ἐν Χριστῷ, θάπτει τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο, νεκρώνει τὰ πάθη καὶ τὶς ἁμαρτίες καὶ πραγματοποιεῖ τὸ θαῦμα τῆς μεταμορφώσεώς του κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ κατ᾽ εἰκόνα Χριστοῦ. Ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ζοῦμε αὐτὸ τὸ θαῦμα· ἡ ἄγονη πρὶν καὶ στεῖρα ἀνθρωπότητα γέννησε καὶ καρποφόρησε ἑκατομμύρια ἁγίων ἀνθρώπων, ὁσίων, ἀσκητῶν, παρθένων, νέων καὶ νεανίδων, ποὺ κατόρθωσαν μὲ τοὺς πνευματικούς τους ἀγῶνες ὄχι νὰ ἀποφύγουν ἁπλῶς τὸ παρὰ φύσιν καὶ νὰ μείνουν στὸ κατὰ φύσιν, ἀλλὰ νὰ φθάσουν καὶ στὸ ὑπὲρ φύσιν, ἐκπλήττοντας ἀκόμη καὶ τοὺς ἀγγέλους, ποὺ ἔβλεπαν ἀνθρώπους συνδεδεμένους μὲ σάρκα νὰ κατανικοῦν τὸν ἄσαρκο Σατανᾶ καὶ νὰ συναγωνίζονται τοὺς ἀγγέλους. Οἱ ὕμνοι πρὸς τοὺς ὁσίους ἀσκητές αὐτὰ τὰ κατορθώματα ἐξυμνοῦν. Διδάσκουν οἱ ὅσιοι ἄνδρες καὶ οἱ ὅσιες γυναῖκες «ὑπερορᾶν μὲν σαρκός, παρέρχεται γάρ, ἐπιμελεῖσθαι δὲ ψυχῆς πράγματος ἀθανάτου». Ἔζησαν ὡς «ἄσαρκοι» ἐπὶ τῆς γῆς, ὡς «ἐν σώματι ἄγγελοι», «τῶν δαιμόνων ὤλεσαν τὰς φάλαγγας, τῶν ἀγγέλων ἔφθασαν τὰ τάγματα, ὧν τὸν βίον ἀμέμπτως ἐζήλωσαν»[8].
Γ. Οἱ σαρκικές πράξεις, ἐκτός τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου τοῦ Γάμου, χωματοποιοῦν ἀναπόδραστα τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου καί καταστρέφουν τίς πνευματικές του ἐφέσεις, σκοτίζοντας τόν ἀνθρώπινο νοῦ, καί καταλύουν τήν δυνατότητα κοινωνίας μέ τόν Πανάγιο Θεό, πού διασαλπίζει διαχρονικά «οὐ μὴ μείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τὸν αἰῶνα διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας»[9].
Ἡ σχέση μέ τόν Θεό εἶναι βέβαια θέμα ἐλευθέρας ἐπιλογῆς, κατά τήν διάρκεια τῆς ἐπιγείου ζωῆς .Ὁ Πανάγιος, ὅμως, Θεός, στό ἐπέκεινα, στήν ἄλλη, τήν αἰώνια ζωή, ὅταν ἅπασα ἡ ἀνθρωπότης θά ὑποστεῖ τήν κοινή καί καθολική κρίση, ὅπου «οὐκ ἔστι μετάνοια», θά στηλιτεύσει, ὅπως ἀποδεικνύεται μέσω τῶν Ἱερῶν Γραφῶν, τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν Ἁγίων Πατέρων, καί τήν ἁμαρτία καί τόν ἁμαρτωλό. Οἱ φρικώδεις λόγοι τοῦ Σαρκωθέντος Θεοῦ Λόγου, «Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τό πῦρ τό αἰώνιον τό ἠτοιμασμένο τω διαβόλῳ καί τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ»[10], ἀποδεικνύουν τά πράγματα.
Δέν ἔχει καμμία θέση στήν Ὀρθόδοξη Θεολογία ἡ Ὠριγενιστική θεωρία περί ἀποκαταστάσεως τῶν πάντων, μέ τήν ὁποία ἐρωτοτροποῦν καί μερικοί σύγχρονοι «ὀρθόδοξοι» θεολόγοι. Σύμφωνα μ'αὐτή, ὁ Θεός εἶναι ὁ δημιουργός τοῦ καλοῦ. Τά πάντα δημιούργησε «καλά λίαν». Τό κακό δέν ἔχει τή βάση του στόν Θεό, γιατί ὁ Θεός «οὐκ ἔστιν τῶν κακῶν αἴτιος». Τό κακό ἐμφανίσθηκε μεταγενεστέρως. Δέν εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος, ἐξ αἰτίας τῆς κτιστότητος καί τῆς τρεπτότητός του, κάνοντας κακή χρήση τοῦ αὐτεξουσίου του, ἐπινόησε καί ἐπέλεξε τό κακό. Πρωταίτιος καί ἐφευρέτης τῆς κακίας εἶναι ὁ διάβολος, καί συναίτιος, θύμα τῆς κακίας εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ἄρα, τό κακό δέν ἔχει ὑπόσταση, εἶναι παρυπόσταση˙ δέν ἔχει ὀντολογία, δηλ. δέν εἶναι δημιουργός τοῦ κακοῦ ὁ Θεός. Τίποτε, ὅμως, δέν νικᾶ τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ καί τό ἔλεός Του. Ἑπομένως, οὔτε καί τό κακό μπορεῖ νά ὑπερισχύσει τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, στό τέλος τῆς ἱστορίας θά ἐπικρατήσει μόνο τό καλό, δηλ. ὁ Θεός, ἐνῶ τό κακό θά ἐξαφανισθεῖ παντελῶς. Ἀκόμη καί τό πῦρ τῆς κολάσεως, κατά τόν  Ὠριγένη, εἶναι καθάρσιο καί ἰαματικό καί ὄχι τιμωρό. Ἑπομένως, κι αὐτή ἡ κόλαση ὑπάρχει ὡς θεραπευτήριο καί δέν εἶναι ἀπέραντη. Ἐφ' ὅσον τό κακό θά σταματήσει νά ὑπάρχει, δέν θά εἶναι αἰώνιο, οὔτε καί ἡ κόλαση θά εἶναι αἰώνια.
Ὅμως, θά πρέπει νά σημειώσουμε ὅτι ὁ Ὠριγένης ἔχει ἀναθεματισθεῖ καί καταδικασθεῖ ἀπό τήν Ε΄ Ἁγία καί Οἰκουμενική Σύνοδο (653) γιά τά μισαρά δόγματα, πού φλυαροῦσε, ἀνάμεσα στά ὁποία ἦταν ἡ θεωρία περί ἀποκαταστάσεως τῶν πάντων καί ὅτι ἡ κόλαση ἔχει τέλος. Ἡ Σύνοδος ἐπίσης ἐξέθεσε εἰκοσιπέντε ἀναθεματισμούς ἐναντίον τῶν Ὠριγενιστῶν[11]. Ἄρα, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, διά ἀλαθήτου ἀποφάνσεως Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἔχει ἀπορρίψει καί καταδικάσει αὐτή τήν θεωρία. Ἄλλωστε, ἡ ἐσφαλμένη ἄποψη ὅτι ἡ κόλαση ἔχει τέλος, ἔρχεται σέ σφοδρή σύγκρουση μέ ἁγιογραφικά χωρία, ὅπου ὀφθαλμοφανῶς κηρύττεται ὅτι ἡ κόλαση εἶναι αἰώνια, ὅπως τά Mτθ. 25,46, Μρκ. 3,29, Β΄ Θεσ. 1,9 καί Ἀποκ. 14,11[12] διότι εἶναι καθαρά θέμα ἐλευθέρας προσωπικῆς ἐπιλογῆς!!! Καί ἑπομένως ὁ σεβόμενος πλήρως τήν ἐλευθερία τῶν κτισμάτων Του Θεός, θά ἀνέτρεπε τήν θεόσδοτη ἐλευθερία τοῦ προσώπου παρεμβαίνων καί ἀνατρέπων τήν προσωπική ἐπιλογή.
Ὅλα τά προαναφερθέντα ἔχουν ἄμεση καί ἄρρηκτη σχέση μέ τήν σωτηρία, τόν ἐξαγιασμό, τήν κατά χάριν θέωση τοῦ ἀνθρώπου. Ἔχουν δηλ. σωτηριολογικές συνέπειες. Εἶναι θέμα ζωῆς καί θανάτου, μετοχῆς τοῦ Παραδείσου ἤ τῆς κολάσεως. Ὅποιος διακατέχεται ἀπό τά αἰσχρά καί ἄτιμα πάθη καί δέν τά καταπολεμᾶ ἐν μετανοία, ἀλλά ἀντιθέτως ὑπερηφανεύεται γι’αὐτά καί προσπαθεῖ νά τά νομιμοποιήσει ἐπίσημα καί θεσμικά ὡς φυσιολογικά, δέν σώζεται, χάνει τόν Παράδεισο. Ὁ λόγος τοῦ Ἀπ. Παύλου, πού εἶναι τό στόμα τοῦ Χριστοῦ, εἶναι σαφέστατος, καθαρός καί ξάστερος˙ «μή πλανᾶσθε˙ οὔτε πόρνοι, οὔτε εἰδωλολάτραι, οὔτε μοιχοί, οὔτε μαλακοί, οὔτε ἀρσενοκοῖται, οὔτε πλεονέκται, οὔτε κλέπται, οὔτε μέθυσοι, οὐ λοίδωροι, οὐχ ἄρπαγες βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι»[13]
Ἀπό τά ἀνωτέρω ἀποδεικνύεται πασίδηλα ὅτι ἡ δῆθεν σχετική πρόοδος καί δημοκρατική εὐαισθησία, τά δῆθεν σχετικά «ἀνθρώπινα δικαιώματα» καί ὁ δῆθεν ἐλεύθερος αὐτοπροσδιορισμός καί προσανατολισμός περί τό γενετήσιο ἔνστικτο καί τήν ταυτότητα τοῦ φύλου δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ καταβαράρθρωση καί ὁ καταποντισμός τῆς ἀνθρωπίνης ἐλευθερίας καί ἀξιοπρέπειας καί ὁ πλήρης εὐτελισμός τῆς ἐννοίας «ἄνθρωπος», πού στήν ἑλληνική γλώσσα σύγκειται ἀπό τό ἐπίρρημα «ἄνω» καί τό ρῆμα «θρώσκω», πού σημαίνει «ἄνω βλέπω, ἄνω φέρομαι».
Συμπερασματικῶς ἐπισημαίνουμε ὅτι ὅ,σα καί ἄν διανοοῦνται διεστραμμένα οἱ ἄνθρωποι, ὅσες καί ἄν εἶναι οἱ δαιμονικῆς ἐμπνεύσεως ἀστάθειές τους, καί ὅποια θέση κι ἄν ἔχουν στόν κόσμο τῆς φθορᾶς καί τοῦ θανάτου, σύντομα ὁ καθένας μας θά βιώσει τήν Ἀλήθεια τοῦ Ζῶντος Θεοῦ, καί ἤδη ἀπό αὐτῆς τῆς ζωῆς προγεύεται τοῦ Παραδείσου καί τῆς Κολάσεως, ὅπως μαρτυρεῖ ἡ φωνή τῆς συνειδήσεως. Ἐπιπροσθέτως, θά πρέπει νά ληφθεῖ ὑπ’ ὄψιν ὅτι γιά τόν κάθε ἄνθρωπο ἡ Δευτέρα Παρουσία δέν θά ἐπισυμβεῖ σέ ἕνα ἀπώτατο ἀπροσδιόριστο μέλλον, ἀλλά στήν ὁριακή στιγμή τοῦ θανάτου του, ὁ ὁποῖος ὡς κλέπτης ἔρχεται «ὀψέ ἤ μεσονυκτίου ἤ ἀλεκτροφωνίας ἤ πρωΐ»[14].




[1] 3-3-2015 Ἡ ὁμοφυλοφιλία, μήλον τῆς ἔριδος γιά τούς Ὀρθόδοξους Ἱεράρχες στό Σαμπεζύ τῆς Γενεύης, http://www.agioritikovima.gr/arthrografia/item/55136
[2] 18-3-2015 Ἄνθιμος : Ἡ γραβάτα τοῦ Τσίπρα, ἡ ἀθεΐα καί τό «θανάσιμο ἁμάρτημα» τῆς ὁμοφυλοφιλίας http://www.amen.gr/article20926, http://www.tanea.gr/news/greece/article/5220182/anthimos-h-grabata-toy-tsipra-h-atheia-kai-to-thanasimo-amarthma-ths-omofylofias/
[3] ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, Πρός τούς πολεμοῦντας τοῖς ἐπί τό μονάζειν εἰσάγουσι 3, 8, PG 47, 360-361.
[4] Ψήφισμα τῆς εἰρηνικῆς διαμαρτυρίας γιά τίς ἐκδηλώσεις «ὁμοφυλοφιλικῆς ὑπερηφάνειας» (Gay Pride), Θεσ/κη, προαύλιος χώρος Ι. Ν. Ἁγίου Δημητρίου, 14-6-2013, http://www.impantokratoros.gr/A20D2526.el.aspx
[5] Ματθ. 24, 37-39.
[6] Λουκ. 17, 26-29.
[7]Λουκ., 20, 34-36. Ματθ. 22, 30 : «Ἐν γὰρ τῇ ἀναστάσει οὔτε γαμοῦσι οὔτε ἐκγαμίζονται, ἀλλ᾽ ὡς ἄγγελοι Θεοῦ ἐν οὐρανῷ εἰσί».
[8] ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΖΗΣΗΣ, «Ἡ Ἐκκλησιαστικὴ ἀντίδρασις κατὰ τῆς ὁμοφυλοφιλίας», Ὀρθόδοξος Τύπος (27-6-2014)
[9] Γεν. 6, 3.
[10] Ματθ. 25, 41.
[11] ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Πηδάλιον, ἐκδ. Β. Ρηγόπουλου, Θεσ/κη 2003, σ. 212.  
[12] «Καί ἀπελεύσονται οὖτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δε δίκαιοι εἰς ζωήν αἰώνιον», «ὅς δ’ἄν βλασφημήση εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, οὐκ ἔχει ἄφεσιν εἰς τόν αἰῶνα, ἀλλ’ἔνοχός ἐστιν αἰωνίου κρίσεως», «οἵτινες δίκην τίσουσιν ὅλεθρον αἰώνιον ἀπό προσώπου τοῦ Κυρίου καί ἀπό τῆς δόξης τῆς ἰσχύος αὐτοῦ», «καί ὁ καπνός τοῦ βασανισμοῦ αὐτῶν εἰς αἰώνας αἰώνων ἀναβαίνει, καί οὐκ ἔχουσιν ἀνάπαυσιν ἡμέρας καί νυκτός οἱ προσκυνοῦντες τό θηρίον καί τήν εἰκόνα αὐτοῦ, καί εἴ τις λαμβάνει τό χάραγμα τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ».
[13] Α΄ Κορ. 6, 9-10.
[14] Μαρκ. 13, 35.

6 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...
Ό,τι και να σοφισθούν και μηχανευθούν κάποιοι μεγαλόσχημοι κληρικοί που σκέπτονται, ομιλούν, γράφουν και ενεργούν με κριτήρια, όρους, προυποθέσεις και κατηγορίες "πολιτικής ορθότητας", προκειμένου τις στρεβλές τους θέσεις να τις λανσάρουν ως γνήσια εκκλησιαστικές δεν πρόκειται να πετύχουν τίποτε.
Οι ορθοφρονούντες κληρικοί και λαικοί, η γνήσια και όχι κίβδηλη εκκλησιαστική συνείδηση, εν προκειμένω, γνωρίζει να "ζυγίζει" πρόσωπα και καταστάσεις επί τη βάσει του απολύτου κύρους και αιωνίας ισχύος αγιογραφικού και αγιοπατερικου λόγου και των εν Αγίω Πνεύματι τεθεσπισθέντων Θείων και Ιερών Κανόνων.
Η Εκκλησιαστική μας Ιστορία, τις συνόδους εκείνες ,που δε συντόνισαν τις εργασίες τους με την πνοή του Παρακλήτου, Τον Οποίο εξόρισαν από τις αίθουσες των συνεδριάσεών τους, αλλά με την πνοή κάποιου άλλου πνεύματος υπό την επήρεια του οποίου έλαβαν τις αποφάσεις τους, τις στιγμάτισε εις τον αιώνα με τον ήκιστα τιμητικό και κολακευτικό χαρακτηρισμό "ληστρικές".
"Φιλοδοξούν" άραγε, κάποιοι εκ των ποιμένων, να συνδέσουν το όνομά τους με μία τέτοια σύνοδο;
Για μία, πάντως, φορά ακόμη έλαβαν "διαζύγιο" απ τον πιστό λαό σπεύδοντας να ευθυγραμμισθούν με τις politically correct υποθήκες της Νέας Τάξης κατασκανδαλίζοντας το διαρκώς προδιδόμενο ποίμνιο.
Λ.Ν.

Ανώνυμος είπε...
Ο Περγάμου μετά τις φρικαλέες κακοδοξίες του τώρα ανοίγει παράθυρο για τη μη καταδίκη της τρισάθλιας ομοφυλοφιλίας.
Vassiliki Mavridou είπε...
Oταν η ομοφυλοφιλια ειναι καταδικασμενη
απο τον ιδιο τον Θεο ,προς τι η γνωμη
των ανθρωπων οσο υψιλα ισταμενα προσωπα και αν ειναι ,ειτε ιεραρχες ειτε λαικοι,οταν δεν αποδεχοντε το θελημα του Θεου.
Μηπως η δικη τους γνωμη ειναι ανωτερη απο τη γνωμη του Θεου,μηπως ο Θεος τους εδωσε εξουσια να αναιρεσουν τον δικο Του Νομο,που σφραγισε με το αιμα του;
Μαλλον δε γελοιοποιουντε στα ματια Θεου ,αγγελων και ανθρωπων και καθιστουν τον εαυτο τους αναξιο του Θεου και μικρο για την Βασιλεια του
ασχετα αν ειναι ακομη και μεγαλοσχημοι ιεραρχαι.
Αρχιερεας ηταν ο Αννας και ο Καιαφας αλλα σταυρωσαν τον Χριστο και απεκοπησαν απο το Θεο.
Σιγουρα θα δωσουν λογο στο Θεο,διοτι οχι μονον τον εαυτο τους βλαπτουν ,αλλα συμπαρασυρουν και πολλους προς την αιωνια καταστροφη.

Σάββατο 11 Απριλίου 2015

Η ανεπανάληπτη και λυτρωτική θυσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού

Η ανεπανάληπτη και λυτρωτική θυσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού
Γράφει η Δέσποινα Ιωάννου - Βασιλείου, Πρεσβυτέρα - Εκπαιδευτικός 
Όλοι οι λαοί προ Χριστού, μορφωμένοι, αμόρφωτοι, πλούσιοι και μη, κατέφευγαν σε θυσίες ζώων ή ανθρώπων για να εξιλεώσουν το Θεό τους και να λάβουν άφεση αμαρτιών. Πίστευαν ότι όσα πιο πολλά και ποιοτικά σε είδος ζώα πρόσφεραν για θυσία τόσο πιο πολλές αμαρτίες θα τους συγχωρούσε ο Θεός.
Μετά τη θυσία του ζώου στο βωμό έπαιρναν αίμα και ράντιζαν το πρόσωπό τους. Πολλές φορές έφθαναν μέχρι του σημείου να κόβουν τις σάρκες τους, ώστε το αίμα να χυθεί πάνω στους βωμούς και να γίνει εξιλαστήριο των αμαρτιών τους.
Παρ’ όλες αυτές τις αναρίθμητες θυσίες, οι άνθρωποι αισθάνονταν ότι δεν μπορούσαν να πετύχουν πλήρη λύτρωση. Ήξεραν ότι τα θυσιαζόμενα ζώα είναι κατώτερα από τον άνθρωπο και δεν μπορούσαν να τον σώσουν. Αλλά και οι άνθρωποι που γίνονταν θυσία δεν μπορούσαν να σώσουν τους αμαρτωλούς ανθρώπους γιατί και οι θυσιαζόμενοι ήταν αμαρτωλοί. Πως μπορούσε να σώσει ένας δηλητηριασμένος από το κεντρί της αμαρτίας άνθρωπός, έναν άλλο όμοιό του;
Ο Θεός γνωρίζοντας ότι η πτώση των ανθρώπων έφερε αρνητικά κι ανεπανόρθωτα αποτελέσματα κινήθηκε με άπειρη αγάπη και υποσχέθηκε στο Αδάμ την αποστολή του Υιού του στον κόσμο για να επαναφέρει τον άνθρωπο με την θυσία Του στην προπτωτική του κατάσταση. Βέβαια οι θυσίες γίνονταν γιατί οι άνθρωποι ένοιωθαν την ανάγκη λυτρώσεως άλλα και προετοίμαζαν την αποδοχή της μίας και μόνης αληθινής λυτρωτικής θυσίας. Ήταν τύπος και σκιά των μελλόντων αγαθών. Την Μεγάλη Παρασκευή ένας ύμνος δίνει την εικόνα ενός πτηνού, του πελεκάνου, που είδε τα παιδιά του ετοιμοθάνατα από το δάγκωμα του δηλητηριώδους φιδιού, έσχισε την πλευρά του και με το αίμα του πότισε τα δηλητηριασμένα πουλιά. Το αίμα στην περίπτωση αυτή ενεργεί ως αντίδοτο στο δηλητήριο και το εξουδετερώνει. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στη σταυρική θυσία του Χριστού. Ως Υιός του Θεού και μοναδικός άνθρωπος στο κόσμο που δεν έφερε το δηλητήριο της αμαρτίας κατάφερε να ζωοποιήσει την πεπτωκυία φύση μας.
Ο σταυρός είναι το μυστήριο της αγάπης του Χριστού. Έδωσε τον εαυτό του λύτρων αντί πολλών και έγινε "λουτρόν παλιγγενεσίας" όλης της ανθρώπινης ύπαρξης. Στο Γολγοθά, στο τόπο εκείνο που μεταφράζεται στα Ελληνικά Κρανίου τόπος, τελέστηκε η μία ουσιαστική και ανεπανάληπτη θυσία. Δίκαια λοιπόν και στις αγιογραφίες υπάρχει ένα ανθρώπινο κρανίο κάτω από το σταυρό του Χριστού το οποίο γεμίζει από το αίμα της θυσίας, ώστε να επέλθει η λύτρωσή του από την αμαρτία και το θάνατο. Η αμαρτία και ο θάνατος είναι αλληλένδετα. Με την σταυρική θυσία λυτρώνει τον άνθρωπο από την αμαρτία , με τον θάνατό Του νικά το θάνατο και με την ανάστασή Του προσφέρει ζωή στους νεκρούς.
Λίγο πριν τη σύλληψη, ο Χριστός στο Μυστικό Δείπνο δίδαξε τους μαθητές του την πραγματική θυσία που διαχρονικά θα πρόσφερε σε όλους τη σωτηρία. Μέχρι και σήμερα στη Θεία Λειτουργία τελείται αυτή η αναίμακτη θυσία που αποτελεί το φάρμακο αθανασίας. Μεταλαμβάνοντας σώμα και αίμα Χριστού μετέχουμε στη θυσία και στην Ανάσταση Χριστού.
Γι’ αυτό, το γεγονός της Αναστάσεως είναι το αμετακίνητο θεμέλιο της Χριστιανοσύνης και μάλιστα της Ορθοδοξίας. Η ανάσταση του Χριστού έγινε το κλειδί ερμηνείας της παγκόσμιου ιστορίας, το κριτήριο κατανοήσεως της ζωής και του κόσμου. Η Ανάσταση δίνει νόημα σ’ όλη την ύπαρξη του ανθρώπου, προσδιορίζοντας την έννοια της υπάρξεως. Ενώ η ιστορία οδεύει ευθύγραμμα προς ένα τέλος , ο άνθρωπος στο φως της Αναστάσεως αποδεικνύεται χωρίς τέλος. Διότι στο μεταίχμιο ιστορίας και μετα-ιστορίας βρίσκεται ο Νικητής του θανάτου και της φθοράς ο Θεάνθρωπος Χριστός που αφθαρτοποιεί τη φθαρμένη από την αμαρτία ανθρώπινη φύση και της δίνει τη δυνατότητα να μετέχει στη δόξα του Θεού. Η Ανάσταση Χριστού άνοιξε το δρόμο και στη δική μας ανάσταση . Τώρα προσδοκούμε ανάσταση νεκρών άρα "μηδείς φοβείσθω θάνατον, ηλευθέρωσε γαρ ημάς ο του Σωτήρος θάνατος". Αυτό είναι το πιο αισιόδοξο μήνυμα που δόθηκε στην ανθρωπότητα. Ας βιώσουμε κι εμείς το χαρμόσυνο κι ολόφωτο μήνυμα της Αναστάσεως που περνάει μέσα από το σταυρό. Ας πλύνουμε και ας λευκάνουμε κι εμείς τις στολές της ψυχής μας "εν τω αίματι του αρνίου Χριστού", ώστε να γίνουμε άξιοι της αφέσεως των αμαρτιών και της ζωής της αιωνίου.

Η βασκανία. Η ευχή της βασκανίας διαβάζεται μόνο απο τους Ιερείς . Δεν επιτρέπεται το ξαμάτιασμα



Η ΒΑΣΚΑΝΙΑ. Η ΕΥΧΗ ΤΗΣ ΒΑΣΚΑΝΙΑΣ ΔΙΑΒΑΖΕΤΑΙ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΕΡΕΙΣ. ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΤΟ «ΞΕΜΑΤΙΑΣΜΑ»
Η βασκανία (ΚΑΙ Ο Π. ΠΑΪΣΙΟΣ)

Η ζήλεια, όταν έχει κακότητα, μπορεί να κάνει ζημιά. Αυτή είναι η βασκανία· είναι μια δαιμονική ενέργεια.
 - Γέροντα, τη βασκανία την παραδέχεται η Εκκλησία;
 - Ναι, υπάρχει και ειδική ευχή (Ο Γέροντας τόνιζε πως μόνο ο ιερέας μπορεί να διαβάζει την ευχή για βασκανία). Όταν κανείς λέει κάτι με φθόνο, τότε πιάνει το «μάτι».
 - Πολλοί, Γέροντα, ζητούν «ματάκια» για τα μωρά, για να μην τα ματιάζουν. Κάνει να φορούν τέτοια;
- Όχι, δεν κάνει. Να λέτε στις μητέρες σταυρό να τα φορούν.
- Γέροντα, αν κανείς επαινέσει ένα ωραίο έργο, και αυτοί που το έφτιαξαν δεχθούν τον έπαινο με υπερήφανο λογισμό και γίνει ζημιά, αυτό είναι βασκανία;
 - Αυτό δεν είναι βασκανία. Σ’ αυτήν την περίπτωση λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι. Παίρνει τη Χάρη Του ο Θεός από τον άνθρωπο, και τότε γίνεται ζημιά. Βασκανία υπάρχει σε σπάνιες περιπτώσεις. Ιδίως oι άνθρωποι που έχουν ζήλεια και κακότητα – λίγοι είναι τέτοιοι – αυτοί είναι που ματιάζουν. Μια γυναίκα λ.χ. βλέπει ένα παιδάκι χαριτωμένο με την μάνα του και λέει με κακότητα: «Γιατί να μην το είχα εγώ αυτό το παιδί; Γιατί να το δώσει ο Θεός σ’ αύτη;» Τότε το παιδάκι εκείνο μπορεί να πάθει ζημιά- να μην κοιμάται, να κλαίει, να ταλαιπωρείται, γιατί εκείνη το είπε με μια κακότητα.
Και αν αρρώσταινε και πέθαινε το παιδί, θα ένιωθε χαρά μέσα της. Άλλος βλέπει ένα μοσχαράκι, το λαχταρά, και αμέσως εκείνο ψοφάει.
Πολλές φορές όμως μπορεί να ταλαιπωρείται το παιδί και να φταίει η ίδια η μάνα. Μπορεί δηλαδή η μάνα να είδε καμιά φορά κανένα αδύνατο παιδάκι και να είπε: «Τί είναι αυτό; Τί σκελετωμένο παιδί!» Να καμάρωνε το δικό της και να κατηγόρησε το ξένο. Και αυτό που είπε με κακία για το ξένο παιδί, πιάνει στο παιδί της. Μετά το παιδί ταλαιπωρείται εξ αιτίας της μάνας, χωρίς να φταίει. Λειώνει-λειώνει το καημένο, για να τιμωρηθεί η μάνα και να καταλάβει το σφάλμα της. Τότε φυσικά το παιδί θα πάει μάρτυρας! Τα κρίματα του Θεού είναι άβυσσος.
(Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Α΄, Με πόνο και αγάπη για το σύγχρονο άνθρωπο, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 1998,σ. 109).


Μάτιασμα»και «ξεμάτιασμα»  Παρερμηνείες της βασκανίας

Από τους χρόνους της αρχαιότητας η βασκανία συνδέθηκε και μ’ αυτό που σήμερα αποκαλούμε «μάτιασμα». Σήμερα μάλιστα όταν ακούμε τη λέξη βασκανία αμέσως εννοούμε μόνον το μάτιασμα και τίποτε άλλο. Πρόκειται για μια παλιά πρόληψη και δεισιδαιμονία ότι ο κακός με το βλέμμα του και μόνο μπορεί να βλάψει τον φθονούμενο.
Αυτό φυσικά δεν είναι σωστό, και η Εκκλησία μας δεν το παραδέχεται. Βεβαίως η Εκκλησία έχει ευχές που κάνουν λόγο για «βάσκανον οφθαλμόν». Οι αναφορές αυτές εξηγούνται εύκολα, χρειάζεται όμως μια προσοχή, για να μην υπάρξουν παρανοήσεις. Η φράση «βάσκανος οφθαλμός» προέρχεται από την Αγία Γραφή και σημαίνει το φθονερό άνθρωπο, τον κακό, τον ανελεήμονα, τον άσπλαχνο, ενώ το αντίθετο, «καλό μάτι», σημαίνει τον καλόν άνθρωπο, τον εύσπλαχνο, τον ψυχόπονο.
Ας μη ξεχνάμε ότι στα αρχαία ελληνικά το μάτι λέγεται και όψις, και ότι στην Αγία Γραφή «μάτι» και «όψις» και «οφθαλμός» και «είδος» λέγεται και η εμφάνιση του ανθρώπου, το παρουσιαστικό του, και ο όλος άνθρωπος. Κατ’ αρχάς εννοείται ότι, ο φθονερός άνθρωπος όταν δει το θύμα του και το φθονήσει, αυτό είναι η ρίζα του κακού που μπορεί να ακολουθήσει. Επομένως αυτή η φθονερή ματιά, είναι από όλους ανεπιθύμητη.
Στην συνέχεια η φράση «βάσκανος οφθαλμός» επεκτάθηκε στους ανθρώπους που σαν υποχείρια του σατανά ασχολούνται με μαγείες, μαντείες, ξόρκια και όλα τα σχετικά. Έτσι λοιπόν ξεκαθαρίζονται τα πράγματα πως η Εκκλησία μας από τη μια δεν παραδέχεται το μάτιασμα και από την άλλη αναφέρεται στις ευχές της εναντίον της βασκανίας. Δεν πρόκειται για αντίφαση, αλλά για διαχωρισμό δυο διαφορετικών πραγμάτων.
Σε αντίφαση και σύγχυση βρίσκονται όσοι λεγόμενοι Χριστιανοί από τη μια κάνουν το σταυρό τους και από την άλλη τρέχουν σε ξόρκια και μάγια. Βασκανία εννοεί η Εκκλησία τον φθόνο και το κακό που κάνουν κάποιοι κινούμενοι από φθόνο· το κακό αυτό μπορεί να είναι μία βλαπτική πράξη ή μία συκοφαντία ή μία κατάρα ή μία δαιμονική ενέργεια ή επίδραση.
Η Εκκλησία δεν δέχεται ότι η απλή ματιά ενός ανθρώπου μπορεί από απόσταση να προκαλέσει με μαγικό τρόπο κακό σε κάποιον άλλο. Είναι απαράδεκτες για ανθρώπους της Εκκλησίας οι προλήψεις και δεισιδαιμονίες ότι κάποιος είναι βάσκανος, μόνο και μόνο επειδή γεννήθηκε την τάδε μέρα ή επειδή έχει στο πρόσωπο του κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ή ότι κάποιος είναι ιδιαίτερα επιρρεπής στη βασκανία (ότι δηλαδή «ματιάζεται» εύκολα), ή ότι μπορεί να αισθανθεί άσχημα και αδιάθετος, επειδή τάχα κάποιος τον «μάτιασε», και άλλες τέτοιες αηδίες

Δεν θα κάνουμε επομένως καμιά αναφορά στο λεγόμενο «ξεμάτιασμα», που γίνεται από λαϊκούς ανθρώπους (όπως επικλήσεις, χειρονομίες, χάνδρες κλπ.), οι οποίοι εμπειρικώς τα μαθαίνουν από άλλους και εμπειρικά τα εφαρμόζουν και κανείς δεν γνωρίζει το «πώς» και το «γιατί», αφού είναι σκοτεινή και άδηλη και ανεξερεύνητη η προέλευση αυτού του «ξεματιάσματος». Και δεν έχει σχέση με τη διδασκαλία της Εκκλησίας και προφανώς προέρχεται από λαϊκές και παλιές ειδωλολατρικές δοξασίες και πρακτικές ακαθόριστες, γι’ αυτό και είναι απαράδεκτες ανάμεσα στους πιστούς και δεν τιμούν τη σύγχρονη «προοδευτική» εποχή μας. Είναι εκδηλώσεις άγνοιας και απιστίας και παγανισμού.
Η Εκκλησία θέλοντας να βοηθήσει τα μέλη της συμπεριφέρεται με πολλή συγκατάβαση και περιέλαβε στις ευχές της τις σχετικές με τη βασκανία λέξεις, αλλά τους έδωσε το σωστό νόημα. Δυστυχώς πολλές φορές παρατηρείται η εσφαλμένη λαϊκή δοξασία να επικρατεί, να επιβάλλεται και σιγά-σιγά να αλλοιώνει τη γνήσια ορθόδοξη διδασκαλία, σε σημείο άλλα να λέμε και άλλα να καταλαβαίνουμε.

Η Εκκλησία τη βασκανία με την έννοια της εξ αποστάσεως φθοροποιού μαγικής επιδράσεως μόνο με το βλέμμα (που μπορεί καμιά φορά να συνοδεύεται και από κάποιο λόγον ή ενδόμυχη σκέψη θαυμασμού ή φθόνου) τη θεωρεί, δεισιδαιμονία. Οι εκκλησιαστικοί συγγράφεις και οι πατέρες της Εκκλησίας δεν αρνούνται την πραγματική βασκανία, δηλαδή τον φθόνο και τις βλαπτικές ενέργειες που εκπορεύονται από αυτόν.
Ειδικά μάλιστα τις περιπτώσεις βασκανίας που δεν έχουν εμφανή τη προέλευσή τους τις αποδίδουν στην επήρεια του πονηρού. Γενικά θεωρούν τη βασκανία ως έργο του διαβόλου και πράξη φθόνου. Ο Μέγας Βασίλειος έγραψε και λόγο «περί φθόνου και βασκανίας». Η Εκκλησία συνέθεσε και ειδική ευχή κατά της βασκανίας, με την έννοια του φθόνου.
Με όσα αναφέραμε και εξηγήσαμε μέχρι εδώ ξεκαθαρίζεται το θέμα της βασκανίας από ορθόδοξη άποψη. Επίσης εξηγούνται και εκφράσεις όπως «η βασκανία σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποβεί θανατηφόρος», δεν εννοείται ότι κάποιος μπορεί με το βλέμμα του να σκοτώσει έναν άλλο (αυτό είναι ανόητη, μαγική, ειδωλολατρική και αντιχριστιανική αντίληψη), διότι τότε θα είχαν φονευθεί οι μισοί άνθρωποι της γης χωρίς πολέμους και εγκλήματα και φονικά όπλα, αλλά εννοείται ότι αυτός που φθονεί και μισεί τον συνάνθρωπό του σε μερικές περιπτώσεις είναι δυνατόν να τον εξοντώσει και σωματικά. Σχεδόν πάντοτε ο φθονερός προσπαθεί να εξοντώσει το θύμα του ηθικά-ψυχικά, γι’ αυτό ο κατ’ εξοχήν βάσκανος και φθονερός διάβολος ονομάζεται και ανθρωποκτόνος και μισάνθρωπος.

Μέσα προστασίας

Όσοι άνθρωποι αισθανθούν οι ίδιοι ή κάποιος δικός τους την επήρεια της βασκανίας, πρέπει να τρέχουν στον πνευματικό ιερέα να τους σταυρώσει με το σταυρό, που έχει μεγάλη δύναμη κατά των πονηρών πνευμάτων, και να τους διαβάσει την ειδική ευχή κατά της βασκανίας.
Πολλοί άνθρωποι επινόησαν κατά της βασκανίας διάφορα μέσα, όπως τα φυλαχτά, για να τα φοράνε όσοι βασκαίνονται.
Η Εκκλησία προσπαθώντας να προφυλάξει τα μέλη της από κάθε πλάνη δεν επιτρέπει στους Χριστιανούς να χρησιμοποιούν αυτά τα φυλαχτά (χάντρες, φύλλα, λουλούδια, εκκλησιαστικά αντικείμενα και λοιπά), γιατί όλα αυτά προϋποθέτουν μια μαγική αντίληψη λειτουργίας και προστασίας, τελείως αντιχριστιανική.
Επίσης απαγορεύεται να χρησιμοποιούνται διάφορα «εξορκιστικά» λόγια κατά του «ματιάσματος» από άντρες ή γυναίκες, γιατί όλα αυτά τα «λαϊκά» μέσα και οι σχετικές αντιλήψεις και δεισιδαιμονίες είναι είδος μαγείας και παγανισμού, όπως αναφέρει και ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο βιβλίο του «Χρηστοήθεια των Χριστιανών». Κάθε άλλο πέρα από τις ευχές της Εκκλησίας αποτελεί άρνηση της πίστεως· κάθε άλλο «ξόρκι» απομακρύνει από τον άνθρωπο τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και τον αφήνει ανίσχυρο μπροστά στις «μεθοδείες του πονηρού».
 Όποιος χρησιμοποιεί «ξόρκια» και «φυλαχτά» και «χαϊμαλιά» είτε για τον εαυτό του είτε για δικούς του ανθρώπους, πρέπει να ξέρει ότι έτσι μολύνει το βάπτισμά του, δείχνει απιστία και ασέβεια προς το Θεό, και επομένως αντί να προστατεύεται από το κακό, παραδίδει τον εαυτό του σε μισάνθρωπες επιρροές.
Υπάρχουν βέβαια τα χριστιανικά φυλαχτά της Εκκλησίας, τα οποία μπορούν και πρέπει να μεταχειρίζονται οι πιστοί. Πολύ αποτελεσματικό φυλαχτό είναι ο σταυρός, που πρέπει να φοράνε όλοι οι Χριστιανοί, γιατί οι δαίμονες φοβούνται τη δύναμή του, γιατί είναι το φυλακτήριο όλου του κόσμου.

Υπάρχουν βέβαια και άλλα μέσα της πίστεως μας, με τα οποία επικαλούμαστε τη δύναμη του μεγάλου Θεού και μπορούμε να αποτρέψουμε κάθε κακό. Πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας ότι κανένα αγιαστικό μέσο της Εκκλησίας δεν μας βοηθά χωρίς μία απαραίτητη προϋπόθεση, την πίστη. Πρέπει να έχουμε πίστη σταθερή και ακλόνητη και χωρίς αμφιβολίες στο Κύριο μας Ιησού Χριστό και στη διδασκαλία του.
Και αυτή η πίστη μεταφράζεται σε έργα, τα οποία είναι η πίστη στα θεόπνευστα λόγια της Αγίας Γραφής· το να εφαρμόζουμε και να ακολουθούμε τις εντολές του Θεού στη ζωή μας, το να εκκλησιαζόμαστε τακτικά, η θερμή προσευχή, να εξομολογούμαστε συχνά, και να κοινωνούμε.
Τότε βεβαίως κανένα κακό, καμία επιβουλή, καμία βασκανία δεν μπορεί να μας βλάψει, και κυρίως δεν μπορεί να μας απομακρύνει από την πίστη και από τη σωτηρία της ψυχής μας. Με την προσευχή επικοινωνούμε με το Θεό.
Με την εξομολόγηση απαλλασσόμαστε από τις αμαρτίες μας, οι οποίες είναι βάρος στη ψυχή μας και τείχος που εμποδίζει τη χάρη του Θεού να μας αγιάσει και να μας προστατέψει. Με τη θεία κοινωνία ενωνόμαστε με τον ίδιο το Θεό και γινόμαστε και εμείς «θεοί κατά χάριν».
Αυτά είναι τα κυριότερα αγιαστικά μέσα και φυλαχτά που με πολλή αγάπη προσφέρει η μητέρα Εκκλησία σε κάθε παιδί της, πιστό μέλος της. Από αυτά ξεκινώντας και με τις συμβουλές πάντοτε του πνευματικού μας πρέπει να χρησιμοποιούμε και τα υπόλοιπα, το σημείο του Σταυρού, τις ευχές από τον ιερέα, τον μικρό και τον μεγάλο αγιασμό και λοιπά.
Προσοχή λοιπόν και μακριά από κάθε τι που δεν είναι εκκλησιαστικό μέσο αγιασμού· προσοχή και από κάποια φυλαχτά που ορισμένοι επιτήδειοι παρουσιάζουν ως «της εκκλησίας», με σακουλάκια, φυλλαράκια, ξόρκια, χαρτάκια, ψωμάκια, πανάκια και τα όμοια, διότι έτσι ξεγελούν τους απλούστερους και εκμεταλλεύονται το θρησκευτικό συναίσθημα και την ανασφάλεια πολλών, με σκοπό τη βεβήλωση της πίστης και τον προσπορισμό εύκολου πλουτισμού.
(Β.Σ.Βασιλοπούλου, «Η βασκανία στη ζωή μας»,εκδ. «Αποκάλυψις» 2003- αποσπάσματα).

Όταν τα παιδιά τα μικρά συμβεί να πάθουν εκ βασκανίας, θα παίρνετε ολίγο βαμβάκι, θα το βουτάτε εις το κανδήλι πού έχετε εις τας εικόνας, θα αλείφετε το παιδί εις το μέτωπον και το πρόσωπον σταυροειδώς και θα λέγετε τα εξής τροπάρια:
Σταυρός ο φύλαξ πάσης της Οικουμένης,
Σταυρός η ώραιότης της Εκκλησίας,
Σταυρός βασιλέων το κραταίωμα,
Σταυρός πιστών το στήριγμα,
Σταυρός Αγγέλων η δόξα καί των δαιμόνων το τραύμα.
Εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου τω Σταυρώ προσηλωθείς και τη λόγχη κεντηθείς την αθανασίαν επήγασας ημίν Σωτήρ ημών Δόξα Σοι.

Ημπορείτε και με ένα Σταυρό μικρό να τα σταυρώνετε και να λέγετε τα ανωτέρω τροπάρια. Όταν υπάρχει Ιερεύς να τα σταυρώνη εκείνος και να λέγη την εύχήν της βασκανίας.
Μετά πατρικής αγάπης καί ευχών εγκαρδίων ο πνευματικός σας

Πατήρ Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Ζερβάκος
http://vatopaidi.wordpress.com/
hristospanagia3.blogspot.com